Gelir İdaresi Merkez Teşkilatı Yönetim Kadrosunun %70’i Vekâleten Görev Yapıyor
Sayıştay Başkanlığı’nın Gelir İdaresi Başkanlığı için düzenlediği 2019 yılı denetim raporunda yer alan bir bulgu, yıllardır süregelen bir sorunu ortaya koydu.
GİB Denetim Raporunun 21 no.lu bulgusunda;
“Gelir İdaresi Başkanlığı (GİB) merkez ve taşra teşkilatında görevli yönetici personelin önemli bir kısmının genellik ve süreklilik arz edecek şekilde vekâleten atandığı görülmüştür. Vekâleten atama 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 86’ncı maddesinde düzenlenmiştir. Bu madde hükmüne göre, memurların kanuni izin, geçici görev, disiplin cezası uygulaması veya görevden uzaklaştırma nedenleriyle işlerinden geçici olarak ayrılmaları halinde yerlerine kurum içinden veya diğer kurumlardan veya açıktan vekil atanabilmektedir. Ayrıca, sayılan haller dışında, boş kadrolara ait görevler lüzum görüldüğü takdirde memurlara ücretsiz olarak vekâleten gördürülebilmektedir. Anılan Kanun hükmüne göre vekâleten görevlendirme, kamu hizmetlerinde sürekliliğin sağlanması amacıyla ancak belli koşullar halinde geçici ve istisnai hallerde başvurulabilecek bir yöntem olup, bu şekilde yapılan atamaların Devlet Memurları Kanunu’nun dayandığı sınıflandırma, kariyer ve liyakat ilkeleri çerçevesinde yapılacak asaleten atama usulüne alternatif oluşturacak biçimde genel ve uzun süreli yapılması mümkün değildir.
Öte yandan, kamu idarelerinin insan kaynakları politikası ve uygulamaları, etkin bir iç kontrol sistemi oluşturulması açısından da özem arz etmektedir. Bilindiği üzere, idarelerin iç kontrol sistemlerinin oluşturulmasında, izlenmesinde ve değerlendirilmesinde dikkate almaları gereken temel yönetim kurallarını göstermek ve tüm kamu idarelerinde tutarlı, kapsamlı ve standart bir kontrol sisteminin kurulmasını ve uygulanmasını sağlamak üzere Maliye Bakanlığı tarafından 26.12.2007 tarihli ve 26738 sayılı Resmi Gazete’de Kamu İç Kontrol Standartları Tebliği yayımlanmıştır. Anılan Tebliğ’de uluslararası standartlar ve iyi uygulama örnekleri çerçevesinde hazırlanan iç kontrol standartlarının sağlanmasına yönelik bir takım genel şartlar sıralanmaktadır ve bu şartlardan bazıları doğrudan idarelerin insan kaynakları politika ve uygulamalarını düzenleme amacı taşımaktadır. Bu kapsamda faaliyetlerin sürekliliğinin sağlanmasına yönelik 11’inci Standartta, sadece gerekli hallerde ve usulüne uygun olarak vekil personel görevlendirilebileceği belirtilmektedir. Yapılan incelemede, GİB merkez teşkilatında yönetim kademesinde görev yapmakta olan 150 çalışandan 45’inin asaleten, 105’inin ise vekâleten atandığı; yine taşra teşkilatında görevli toplam 2.070 yönetici personelden 1.203’ünün asaleten, 867’sinin ise vekâleten görevlendirildiği tespit edilmiştir. Buna göre, bir bütün olarak bakıldığında Başkanlık düzeyinde vekâleten görevlendirilen yönetici personel oranı yaklaşık %44 olup; merkez teşkilatı ayrıca değerlendirildiğinde bu oran %70’e ulaşmaktadır. Bu da göstermektedir ki, GİB tarafından vekâleten atama uygulaması, yönetim kademesindeki personel bakımından genel ve sürekli bir görevlendirme yöntemi olarak kullanılmaktadır. İdare tarafından yapılan bu uygulama, yöneticilerin personel üzerindeki etkilerinin azalması sonucu gerek yöneticiler, gerekse personel tarafından görevlerin sahiplenilme düzeyinin azalması; yetkilerin kullanılması ve sorumlulukların yerine getirilmesinde yaşanılan tereddütler nedeniyle hizmet kalitesinin düşmesi gibi bir takım risklere yol açmaktadır. Sonuç olarak, GİB tarafından 657 sayılı Kanun’un 86’ncı maddesinde düzenlenen vekâleten görevlendirmenin kanun koyucunun amacından farklı olarak yönetici kadrolar açısından genellik ve süreklilik arz edecek biçimde kullanılması mevzuata aykırılık teşkil etmekte olup, iç kontrol sistemi açısından da zafiyet oluşturmaktadır.”
şeklinde tespit yer aldı.
Açık açık çok fazla dile getirilmese de söz konusu rapordaki 21 no.lu bulgunun yıllardır süregelen ve yöneticiler/çalışanlar açısından çalışma barışını ve verimliliği etkileyen bir durum olduğu Maliye çevrelerinde ifade ediliyor.
Dernek ve sendika gibi demokratik toplum örgütlerince de dile getirilen bu sorunun çözümü konusunda yeni Hazine ve Maliye Bakanı Lütfi Elvan’dan beklentiler de olduğu gözlemleniyor.