Faiz Oranını Kim Belirler?
Gün geçmesin ki ekonomiye ilişkin haberlerde faiz oranı değişecek mi yoksa değişmeyecek mi diye haber yer almasın. Bu konuya ilişkin taraflı/tarafsız, yetkili/yetkisiz herkes fikir beyan etmekte olup kimi faiz oranını indirilmeli kimi de indirilmemeli diye hüküm vermektedir. Peki söz konusu faiz oranına ilişkin kararı almaya kim ve/veya kimler yetkilidir?
Ülkemizde söz konusu işleme yani faiz oranlarının belirlenmesine ilişkin yetkilendirilmiş olan mercii “Para Politikası Kurulu”dur. Anılan Kurul, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası bünyesinde yer almakta olup 7 (Yedi) üyeden oluşmaktadır. Para Politikası Kurulu önceden belirlenmiş olan takvim çerçevesinde toplanıp karar almakta olup Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Başkanı başkanlığında, 4 (Dört) TCMB Başkan Yardımcısı, TCMB Meclisi üyeleri arasından seçilecek bir üye ile TCMB Başkanı'nın önerisi üzerine müşterek kararla atanacak bir üyeden oluşur. Müşterek karar ile atanacak olan üyenin para politikası alanında çalışmış, ekonomi, işletme, bankacılık ve finans alanlarından herhangi birinde akademik unvan sahibi ve görev alanında 10 yıllık deneyim sahip olma kriterlerine haiz olması aranır. Bu üyenin görev süresi 5 (Beş) yıl olmasına karşın, TCMB Başkanı, Başkan Yardımcıları ve TCMB Meclisi üyeleri arasından seçilecek olan üyenin TCMB nezdindeki ifa ettikleri görevlerinin sona ermesi durumunda Para Politikası Kurulu üyelikleri de kendiliğinden sona ermektedir.
Ayrıca üyeler haricinde Hazine Müsteşarı veya Hazine Müsteşarının belirleyeceği Müsteşar Yardımcısı da kurulun yapacak olduğu toplantılara katılabilmektedir. Ancak kurulun toplantılara katılan Hazine Müsteşarı veya Hazine Müsteşar Yardımcısının oy kullanma hakkı bulunmamaktadır.
Yetkilendirilmiş olan Para Politikası Kurulunun görev ve yetkileri şu şekildedir (1);
- Fiyat istikrarını sağlamak amacıyla para politikası ilke ve stratejilerinin belirlenmesi,
- Para politikası stratejisi çerçevesinde Hükümetle birlikte enflasyon hedefinin belirlenmesi,
- Para politikası hedefleri ve uygulamaları konusunda belirli dönemler itibarıyla raporlar hazırlayarak Hükümetin ve belirleyeceği esaslar doğrultusunda kamuoyunun bilgilendirilmesi,
- Hükümetle birlikte Türk Lirasının iç ve dış değerini korumak için gerekli tedbirlerin alınması ve yabancı paralar ile altın karşısındaki muadeletini tespit etmeye yönelik kur rejiminin belirlenmesidir.
Alınacak olan kararlar Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Başkanı tarafından yürütülmekte olup ayrıca TCMB Meclisine sunulmaktadır.
- 1211 Sayılı Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Kanunu
- (1) 14.01.1970 tarih ve 1211 sayılı Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Kanunu, Md. 22/A (Resmi Gazete 26.01.1970/13409)