Esnaf Muaflığı Kapsamında İnternet Üzerinden Satış Yapanlar Ticari Hesap Açabilir mi?
Gelir Vergisi Kanunu’nun “Vergiden Muaf Esnaf” başlıklı 9’uncu maddesinin 10’uncu bendine 7256 sayılı Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılması ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun ile gelen bir düzenleme ile, ayrı bir iş yeri açmaksızın ve sanayi tipi veya seri üretim yapabilen makine ve alet kullanmaksızın oturdukları evlerde imal ettikleri malları internet ve benzeri elektronik ortamlar üzerinden satanların “esnaf muaflığı”ndan faydalanılabilmesi imkanı getirilmiştir.
Yapılan bu düzenleme ile bahse konu faaliyetleri yürütmek suretiyle kazanç sağlayan gerçek kişilerin vergisel teşvik sistemi oluşturularak kayıt altına alınması ve ülkemizde ciddi boyutlara varan kayıt dışılığın önlenmesi amaçlanmıştır.
Esnaf vergi muaflığından faydalanmak isteyen kişilerin; ikametgâhlarının bulunduğu yerdeki vergi dairesinden Esnaf Vergi Muafiyeti Belgesi alması, Türkiye’de kurulu bankalarda bir “ticari hesap açması” ve tüm hasılatın münhasıran bu hesap aracılığıyla tahsil edilmesi zorunlu hale getirilmiştir.
Bankalar bu ticari hesaplara aktarılan tutarlar üzerinden aktarım tarihi itibariyle %4 (bir ve üzeri işçi çalıştırıldığı durumda %2) oranında gelir vergisi tevkifatı yapmakla ve kanunda belirtilen süreler içerisinde beyan edip ödemekle yükümlü hale getirilmiştir.
Muhasebe kayıtlarında sıkıntı yaşanmaması adına bankalar müşterilere, bireysel hesapları haricinde ek ticari hesap açmalarını önermektedir. Hangi türde şirket olduğuna bakılmaksızın gerçek ve tüzel kişilerin ödeme almaları durumunda ise ticari hesap açmaları zorunludur.
Ticari hesap açılışının hangi bankadan yapıldığı ya da ne gibi özelliklere sahip olduğu önem arz etmemektedir. Ticari hesap açılması için bankalar tarafından talep edilen bilgiler farklılaşmakta ise de genel olarak aşağıda yer verilen bilgi ve belgeler istenmektedir. Bunlar;
- Şirket yetkilisinin veya şahıs firması kurucusunun güncel kimliği,
- Güncel vergi levhasının aslı ya da dijital görüntüsü,
- Noter tasdikli imza beyannamesi,
- NACE kodu.
Ticari hesap açılması için gerekli olan evrakların sunulması süreci ticari işletmeler için bir problem teşkil etmezken GVK 9/10 kapsamında olan müşterileri için bazı sıkıntılara yol açmaktadır. Kazanç sağlayan söz konusu kişilerin esnaf muafiyet belgesi almalarında herhangi bir sıkıntı bulunmuyor ise de ticari hesap açılması sırasında vergi levhası veya NACE kodu talep edilmektedir.
Uygulama kapsamında esnaf muaflığından faydalananların mükellefiyet tesisi, işyeri açma, beyanname verme vb. gibi yükümlülükleri olmadığından vergilendirmeye yönelik kazançlarını ve bu kazançlara denk gelen vergi tutarlarının gösterildiği vergi levhası ya da işletmelerin uyguladıkları faaliyet koduna göre verilen ve iş yerlerinin tehlike derecelerinin gösterildiği NACE kodu talepleri karşılanamamaktadır.
Evden çalışanların ticari hesap açmasının önündeki bu engellerin, pratikte bazı sorunlar yaratma ihtimali bulunmaktadır. Nitekim bireysel hesaplarda bekletilen kazançların vergilendirilememesi, bunun sonucunda esnaf muaflığından yararlanmak isteyenlerin muafiyet belgesini kaybetmesi ve nihayetinde alınamayan vergilerin vergi ziyai cezası kesilerek gecikme faiziyle birlikte tahsil edilmesi gibi problemler gündeme gelmektedir.
Dolayısıyla esnaf muaflığı uygulamasına yönelik ikincil düzenlemeye ihtiyaç duyulmaktadır. Çıkarılacak ikincil bir düzenleme ile esnaf muaflığı kapsamında olanların, bankada ticari hesap açması sürecinde vergi levhası veya NACE kodu tanımlanması yükümlülüğünden istisna tutulması gerekmektedir.