Vergi, Maliye, Ekonomi, Sosyal Güvenlik, Ticaret Hukuku Hakkındaki Herşey

Ekonomi, Maliye

Bülent TAŞ
Bülent TAŞ
1881OKUNMA

İhracat Bedellerinin Ülkeye Getirilmesi ve Türk Lirasına Dönüştürülmesi Geçici Bir Süre İçin Zorunlu Hale Getirildi

4 Eylül 2018 tarihli Resmî Gazetede yayımlanan Türk Parasının Kıymetini Koruma Hakkında 32 Sayılı Karara İlişkin 2018-32/48 sayılı Tebliğ ihracat bedellerinin yurda getirilmesine ilişkin usul ve esasları düzenlemektedir. Buna göre Türkiye’de yerleşik kişiler tarafından gerçekleştirilen ihracat işlemlerine ilişkin bedellerin, alıcısı tarafından ödemesini müteakip doğrudan ve gecikmeksizin ihracata aracılık eden bankaya transfer edilmesi veya getirilmesi zorunlu kılınmaktadır. Ancak bedellerin yurda getirilme süresi fiili ihraç tarihinden itibaren 180 günü geçememektedir. Bu süre yurt dışına müteahhit firmalarca yapılacak ihracatın bedeli içi 365 gün olarak uygulanacaktır.

Bedellerin getirilmesi yetmemekte söz konusu bedellerin en az %80’inin bir bankaya satılması yani Türk Lirasına dönüştürülmesi zorunlu hale getirilmektedir. Kısaca ihracat bedelleri ödendiği tarihte hemen Türkiye’ye getirilip Türk Lirasına dönüştürülecektir. İhracat bedellerinin ödenmesi Tebliğde öngörülen süreleri geçerse yani ihracat hesabı süresi içinde kapatılmazsa ihracat hesapları aracı bankalarca 5 iş günü içinde muamelenin safhalarını belirtecek şekilde yazılı olarak ilgili Vergi Dairesi Başkanlığına veya Vergi Dairesi Müdürlüğüne ihbar edilecektir.

İlgili Vergi Dairesi Başkanlığınca veya Vergi Dairesi Müdürlüğünce, ihbarı müteakip 10 iş günü içinde ilgililere hesapların kapatılmasını teminen 90 gün süreli ihtarname gönderilecek, bu süre içinde hesapların kapatılması veya mücbir sebep hallerinin ya da haklı durumun belgelenmesi gerekecektir. Mücbir sebeplerin varlığı halinde, mücbir sebebin devamı müddetince altışar aylık dönemler itibarıyla ilgili Vergi Dairesi Başkanlığınca veya Vergi Dairesi Müdürlüğünce ek süre verilecektir. Mücbir sebep halleri dışında kalan haklı durumların varlığı halinde, hesapların kapatılmasına ilişkin altı aya kadar olan ek süre talepleri, firmaların haklı durumu belirten yazılı beyanına istinaden üçer aylık devreler halinde ilgili Vergi Dairesi Başkanlığınca veya Vergi Dairesi Müdürlüğünce, altı aylık süreden sonraki ek süre talepleri Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından incelenip sonuçlandırılacaktır.

Mücbir sebep halleri aşağıdaki gibidir.

  • İthalatçı veya ihracatçı firmanın infisahı, iflası, konkordato ilan etmesi veya faaliyetlerini daimî olarak tatil etmesi, firma hakkında iflasın ertelenmesi kararı verilmesi, şahıs firmalarında firma sahibinin ölümü,
  • Grev, lokavt ve avarya hali,
  • İhracatçı veya ithalatçı memleket resmi makamlarının karar ve işlemleri ya da muhabir bankaların muameleleri dolayısıyla hesapların kapatılmasının imkânsız hale gelmesi,
  • Tabii afet, harp ve abluka hali,
  • Malların kaybı, hasara uğraması veya imha edilmesi,
  • İhtilaf nedeniyle dava açılması veya tahkime başvurulması,

 

Mücbir sebep hallerinin tevsiki zorunlu olup mücbir sebep halleri ile ilgili olarak yurtdışından temin edilecek belgelerin dış temsilciliklerimizce veya Lahey Devletler Özel Hukuku Konferansı çerçevesinde hazırlanan Yabancı Resmî Belgelerin Tasdik Mecburiyetinin Kaldırılması Sözleşmesi hükümlerine göre onaylanmış olması gerekmektedir.

İhracat bedellerinin beyan edilen para cinsinden yurda getirilmesi esas olup, Türk parası üzerinden yapılan ihracat karşılığında döviz getirilmesi de mümkün bulunmaktadır.

İhracat bedelinin yolcu beraberinde efektif olarak yurda getirilmesi halinde gümrük idarelerine beyan edilmesi zorunludur. 

İhracatla ilgili navlun, sigorta primi, komisyon, ardiye, depolama, antrepo, gümrük resmi, harç ve faktoring masrafları ile uluslararası para piyasalarında geçerli faiz oranlarını geçmemek üzere iskonto giderleri gibi masraflar için yapılacak indirimler ile konsinyasyon yoluyla ihraç edilen mallarla ilgili nakil, muhafaza, bakım ve fümügasyon, rafa (maniplasyon), satış ve benzeri masrafların ihracat bedelinden mahsubu mümkün olup bu yöndeki talepler bankalarca incelenip sonuçlandırılacaktır.

Ticari teamüllerin gereği olarak satış akdinde veya akreditiflerde ayrıca varış yerinde tartı ve analiz yapılması şartı bulunuyorsa, tartı ve analiz sonucunda tespit edilen vezin noksanlığı veya kalite farkı ile ekspertiz ve tahkim ücretleri ve rafa (maniplasyon) masraflarının (hariçteki gözetme şirketleri ücretleri dahil) mal bedelinden mahsubu bankalarca incelenip sonuçlandırılacaktır.

Bunlar için görünmeyen işlemlere ilişkin hükümler çerçevesinde döviz transferi talepleri de bankalarca incelenip sonuçlandırılacaktır.

Süreleri içinde yurda getirilen ihracat bedelleri; ihracatçının ithalat bedelleri, sermaye hareketlerine ilişkin ödemeleri, görünmeyen işlemlere ilişkin giderleri ve transit ticaretinin alış bedeli yine söz konusu süreler içinde bankalarca mahsup edilebilecektir.

Dış ticaret mevzuatı hükümleri çerçevesinde gerçekleştirilen mal ihraç ve ithalinde, tarafların aynı kişiler olması ve ihraç bedellerinin yurda getirilme süresi içinde kalınması kaydıyla, mal ihraç ve ithal bedellerinin bankalarca mahsubu mümkün bulunmaktadır.

Bunlar dışında kalan talepler Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından incelenip sonuçlandırılacaktır. İhracat bedellerinden mahsuba izin verilen hallerde, ihracat bedelleri süresi içinde yurda getirilmiş sayılacak, mahsuba tabi tutulan kısım için mahsup tarihinde geçerli döviz alış kuru üzerinden döviz alım ve satım belgeleri düzenlenecektir.

Tebliğde ifade edilmemiş olmakla beraber ihracat bedellerinin süresinde getirilmemesi durumunda uygulanacak yaptırım 32 sayılı Karara aykırı hareket edilmesi durumunda uygulanacak yaptırımlar olacaktır. 1567 sayılı Kanun uyarınca 32 sayılı Kararın öngördüğü düzenleyici işlemlerdeki yükümlülüklere aykırı hareket edenler için üç bin Türk Lirasından yirmi beş bin Türk Lirasına kadar idarî para cezası uygulanabilmektedir.

Ayrıca Her türlü mal, kıymet, hizmet ve sermaye ithal ve ihraç edenler veya bu işlere aracılık edenlerden bu işlemlerinden doğan alacaklarını kararlardaki hükümlere göre ve kararlarda tayin edilen süreler içinde yurda getirmeyenler, yurda getirmekle yükümlü oldukları kıymetlerin rayiç bedelinin yüzde beşi kadar idarî para cezasıyla cezalandırılırlar. İdarî para cezasına ilişkin karar kesinleşinceye kadar alacaklarını yurda getirenlere, üç bin Türk Lirasından yirmi beş bin Türk Lirasına kadar idarî para cezası verilir. Ancak, verilecek idarî para cezası yurda getirilmesi gereken paranın yüzde iki buçuğundan fazla olamayacaktır.

Öte yandan ithalat, ihracat ve diğer kambiyo işlemlerinde döviz veya Türk Parası kaçırmak kastıyla muvazaalı işlemlerde bulunanlar, yurda getirmekle yükümlü oldukları veya kaçırdıkları kıymetlerin rayiç bedeli kadar idarî para cezasıyla cezalandırılmakta, bu fiilin teşebbüs aşamasında kalması halinde verilecek ceza yarı oranında indirilmektedir.

Hükmolunacak idarî para cezasına, suç tarihi ile tahsil tarihi arasındaki süreler için 6183 sayılı Kanuna göre tespit edilen gecikme zammı oranında, para cezası ile birlikte tahsil olunmak üzere, gecikme faizi uygulanmaktadır.

Vergi Müfettişleri ve Vergi Müfettiş Yardımcıları, Hazine kontrolörleri ve stajyer Hazine kontrolörleri konu ile ilgili olarak denetim yapmaya yetkilidir. Ancak İdarî para cezasına karar vermeye Cumhuriyet savcısı yetkili olup yukarıdaki belirtilen suçların tekerrürü halinde verilecek cezalar iki kat olarak hükmedilebilmektedir.

Tebliğ yayımı tarihinde yani 4 Eylül 2018 tarihinde yürürlüğe girmekte, tebliğ hükümleri altı ay süresince geçerli olmaktadır. Ancak tebliğin yürürlükte bulunduğu süre içinde fiili ihracı gerçekleştirilen ihracat işlemlerine ilişkin bedel getirme süresinin Tebliğin yürürlükten kalktığı tarihten sonra sona ermesi halinde Tebliğ hükümleri uygulanmaya devam edilir. Yani altı aylık süre içinde gerçekleştirilecek ihracata her halükârda Tebliğ hükümleri uygulanacaktır. Altı aylık sürenin sonunda Tebliğin yürürlük süresinin uzatılıp uzatılmayacağını zaman gösterecektir.

Yorumlarınızı Bize Yazınız

Soru Sor