Dijital Mirasın Vergisi Olur mu?
Dijitalleşmenin iyice hayatımıza hâkim olması sonucunda sesli, görüntülü pek çok anı geçmişin mirası olarak yarınlara aktarılır hale geldi. Bundan 20 sene önce yeni doğan çocuklarının büyüme aşamasını video ya da film olarak kayda alabilen aileler çok şanslı sayılırdı. Oysa 2007 sonrası Apple’ın geliştirdiği Iphone’la birlikte cep telefonu, telefon olmaktan çıktı, ses ve görüntü kaydedici, radyo, TV, internetle dünyaya canlı yayın yapabilen yakınsamış bir cihaz haline dönüştü.
Sonraki gelişmeler de ekonomiden iş dünyasına kadar dijitalleşmenin, küreselleşmenin güçlü bir aracı olmasını sağladı.
Artık günümüzde sonraki kuşaklara sadece gayrimaddi hatıralar değil dijital paralar ve varlıklar, puanlar, kontörler, satın alma hakları vb. de miras olarak kalabiliyor.
Acaba dijital miras vergiye tâbi midir?
Miras hukuku açısından ölen kişinin mirası reddetmemiş mirasçılarına bıraktığı menkul, gayrimenkul mallar ile mal varlığı kapsamına giren diğer bütün haklar ve alacaklar hukuk dilinde “tereke” olarak tanımlanıyor.
15 Haziran 1959’da yürürlüğe giren ve halen yürürlükte olan Veraset ve İntikal Vergisi Kanunu’nun (7338 sayılı Kanun) 1. maddesine göre Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olan kişilere veraset yoluyla ya da herhangi bir karşılık olmaksızın (ivazsız) intikal eden unsurlar veraset ve intikal vergisine tabidir.
Vârisler veya karşılıksız olarak bu malları (değerleri) elde edenler ise verginin ödenmesinden sorumludurlar.
Yani vergisel tabiriyle bu verginin mükellefidirler.
Finans ve bilişim sektörünün gelişimi ve birbirlerine yakınsamaları sonucunda bir kişinin mirası arasında Fintech ürünleri de yer almaya başladı. Ve zaman geçtikçe daha da artacağa benziyor.
Zira kişinin ilgi gösterdiği, tasarruflarını değerlendirdiği dijital finansal varlıklar ölüm halinde mirasçılarına geçen varlıklar haline dönüşüyor. Dolayısıyla kişi hayattayken BSMV, KDV gibi işlem vergilerinin ve/veya gelir vergisinin konusuna giren değerler bu kez Veraset ve İntikal Vergisinin konusuna giriyor.
Örneğin gerçek kişinin sahibi olduğu Bitcoin, kontör, e-oyun puanı, dijital cüzdandaki paralar, ön ödemeli sistemlere yüklenmiş bedeller vb. dijital finansal ürünlerin ölüm yoluyla mirasçılara kalması halinde bu değerler de veraset ve intikal vergisinin konusuna giriyor.
Evlatlıklar dâhil, füruğ (Altsoy; bir kimsenin çocukları, onların da çocukları) ve eşten her birine isabet eden miras hisselerinde 306.603 TL (füruğ bulunmaması halinde eşe isabet eden miras hissesinde 613.582 TL) 2020 yılı için veraset ve intikal vergisinden müstesnadır.
Eğer dijital miras olarak intikal eden değerler banka, finans kuruluşu vb. gibi bir müessesede ise, bu değerlerin mirasçılara intikalinde öncelikle veraset ve intikal vergisinin ödendiğine dair bir belgenin varislerce bu müesseselere sunulması gerekir.
Vergi ödendiğine dair bir belge sunulamazsa dijital mirastan yüzde beş oranında kesinti yapıldıktan sonra kalanı mirasçılara ödenmesi gerekiyor.
Özetle; yeni e-konomide dijital mirasın vergisi de dijitalleşiyor, Benjamin Franklin’in “ölüm ve vergilerden kaçılamayacağı” gerçeği bir kez daha kendini gösteriyor.
| Veraset: Mirasçı olma, soya çekim, bir kimsenin kendi atasına çekmesi. |
| Veraset ilamı: Ölen bir kimsenin mallarına kimlerin ne miktar ve ne nispetle mirasçı olacağını gösteren mahkeme kararı. |
| Miras: Ölen bir yakınından kalan mal mülk, para veya servet. |
| Tereke: Ölen kimseden, geride bıraktığı mirasçılarına kalan mal, ölenin terk ettiği, sağlara bıraktığı mal. |
| Muris: Kazandıran; veren; miras bırakan, ölümüyle, hakkında miras hukuku hükümlerinin uygulandığı kişi; miras bırakan. |
| Vâris:Kendisine miras düşen, mirasçı, kalıtçı |
| *Adalet Bakanlığı Hukuk Sözlüğü https://sozluk.adalet.gov.tr/ |
(Bu makale ICT Media dergisinin Ocak 2020 sayısında yayınlanmıştır.)
Yorumlar