Dijital Hizmet Vergisi Kanunu ile İşyeri Kapatma Cezası mı Geliyor?
Şu günlerde TBMM Genel Kurul gündeminde yer alan Dijital Hizmet Vergisi Kanunu ile Bazı Kanunlarda ve 375 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun Teklifinin oylamalarına şahit olmaktayız.
Kanun teklifi içerisinde yer alan en önemli konulardan biri de ‘Dijital Hizmet Vergisi’. Teklifte yer alan Gerekçe incelendiğinde dijital hizmet sektöründe faaliyette bulunan işletmelerin, faaliyette bulundukları ülkelerin kamu gelirlerine adil bir şekilde katkı sağlamaları amacı güdülerek, ülkemizin yasal bir düzenleme ile vergileme hakkını kullanmak istediği ifade edilmiştir.
Çok yakında hayatımıza ilk kez girecek birkaç yeni vergiden biri olan Dijital Hizmet Vergisi’nin konusu,
- Dijital ortamda sunulan reklamlar,
- Oyun, müzik, video gibi sesli, görsel veya dijital herhangi bir içeriğin satışı,
- Kullanıcıları dijital ortamda bir araya getirip mal ve hizmet satışına imkan sağlama hizmetleri,
- Bu hizmetlere dijital ortamda dijital hizmet sağlayıcıları tarafından verilen aracılık hizmetlerinden, oluşturmaktadır.
Verginin mükellefi ise; Türkiye’de Dijital hizmet sağlayıcısı olan,
- Tam mükellef gelir ve kurumlar vergisi mükellefleri,
- Dar mükellef gelir ve kurumlar vergisi mükellefleri,
- Türkiye’de herhangi bir mükellefiyeti bulunmayanlar, olarak kategorize edilebilecektir.
Vergi Güvenliği başlığı altındaki 7. madde ise dikkat çekicidir.
‘4/1/1961 tarihli ve 213 sayılı Vergi Usul Kanunu kapsamına giren vergilere ilişkin beyanname verme ve ödeme yükümlülüklerini süresinde yerine getirmeyen bu Kanun kapsamındaki dijital hizmet sağlayıcılarına veya Türkiye’deki yetkili temsilcisine, bu yükümlülüklerin yerine getirilmesi için dijital hizmet vergisini tarha yetkili vergi dairesi tarafından internet sayfalarındaki iletişim araçları, alan adı, IP adresi ve benzeri kaynaklarla elde edilen bilgiler kullanılarak 213 sayılı Kanunda sayılan tebligat yöntemleri, elektronik posta veya diğer tüm iletişim araçları ile ihtarda bulunulabilir ve bu durum Gelir İdaresi Başkanlığının internet sitesinde ilan edilir.
İlandan itibaren otuz gün içinde bu yükümlülüklerin yerine getirilmemesi hâlinde, dijital hizmet sağlayıcılarının sunmuş oldukları hizmetlere erişimin, bu yükümlülükler yerine getirilinceye kadar engellenmesine Hazine ve Maliye Bakanlığınca karar verilir ve bu karar erişim sağlayıcılarına bildirilmek üzere Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumuna gönderilir. Engelleme kararlarının gereği bildirimden itibaren yirmi dört saat içinde erişim sağlayıcıları tarafından yerine getirilir.
Bu maddenin uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar, Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığının görüşü alınarak Hazine ve Maliye Bakanlığınca belirlenir.’
Özetle, Verginin mükelleflerinin V.U.K. kapsamına giren vergilere ilişkin beyanname verme ve ödeme yükümlülüklerini yerine getirmemesi halinde, önce ihtar yapılması ardından ihtara rağmen yükümlülüklerini yerine getirmeyenler için sundukları hizmetlere erişimin engellenebileceğine ilişkin hükümler yer almaktadır. Vergi güvenliğini sağlamak için Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından uygulanacak olan dijital ortamdaki hizmetlere erişimin engellenmesi cezası, geçmişte hayatımızda olan tanıdık bir cezaya benzerlik göstermektedir.
Yürürlükten Kaldırılmış Madde: İşyeri Kapatma Cezası
Vergi Usul kanununa 04.12.1985 yılında yapılan ekleme ile uygulanan İşyeri Kapatma Cezası16.07.2004 tarihinde kaldırılmıştır. Mülga olan Vergi Usul Kanunu Mükerrer 354. madde,
‘Yetkiliklerce 353. maddenin 1 ve 2 numaralı bentlerinde yazılı belgelerin bir takvim yılı içinde üç defa kullanılmadığının veya bulundurulmadığının tespiti halinde mükelleflerin işyerleri Maliye Bakanlığının kararı ile bir haftaya kadar kapatılabilir. Bakanlık bu yetkisini mahalline devredebilir.
Kapatma yetkisine ve bu yetkinin mahalline devrine ilişkin usul ve esaslar Maliye Bakanlığınca belirlenir.
Ancak, işyeri kapatma cezasının uygulanabilmesi için yukarıdaki fıkrada belirtilen belgelerin kullanılmadığının veya bulundurulmadığının ikinci defa tespiti üzerine mükellefin bir yazı ile uyarılması ve tekerrürü halinde işyeri kapatma cezası uygulanacağının duyurulmuş olması şarttır.
Mükellefler hakkında işyeri kapatma cezası uygulanmış olması, diğer cezaların uygulanmasına engel teşkil etmez.’ Hükümlerini içermekteydi.
Dijital Ortamdan Sunulan Hizmetlerde İşyeri Kavramı
Vergi Usul Kanunu 156. madde işyerinin tanımı yapılmış, ‘Ticari, sınai, zirai ve mesleki faaliyette iş yeri; mağaza, yazıhane, idarehane, muayenehane, imalathane şube, depo, otel, kahvehane, eğlence ve spor yerleri, tarla, bağ, bahçe, çiftlik, hayvancılık tesisleri, dalyan ve voli mahalleri, madenler, taş ocakları, inşaat şantiyeleri, vapur büfeleri gibi ticari, sınai, zirai veya mesleki bir faaliyetin icrasına tahsis edilen veya bu faaliyetlerde kullanılan yerdir.’ Şeklinde ifade edilmiştir.
Bu noktada Kanun Koyucu ticari, sınai, zirai ve mesleki faaliyetin yapılması ve yürütülmesinde kullanılan yerlerin neler olabileceği nitelendirmiş ve ‘gibi’ ifadesi kullanılarak işyerini sadece tanımda belirtilen yerlerle sınırlandırmamıştır. Bu nedenle, elektronik ortamda yapılan faaliyetler için iletişim amacıyla kullanılan yerin işyeri olarak kabul edilmesi mümkün bulunmaktadır.(1) Zira, faaliyet yapılan yer iletişim sağlayan bilgisayar ve internet ortamıdır.
Dolayısıyla, sanal ortamda hizmet verenler, her ne kadar doğrudan doğruya Türkiye’de tam veya dar gelir/kurumlar vergisi mükellefi olmasalar da Türkiye’de elektronik ortamda sundukları hizmetler için internet siteleri işyeri olarak değerlendirilmektedir.
Sonuç
Çok yakında Türkiye’de Dijital Hizmet Vergisinin mükellefi olacak Netflix, Google, Spotify gibi şirketler için benzer bir düzenleme KDV Kanunu açısından zaten 01.01.2018’den beri uygulanmaktadır. KDV kanunu 9. maddede yapılan düzenleme ile ‘Türkiye’de ikametgâhı, işyeri kanuni merkezi ve iş merkezi bulunmayanlar tarafından katma değer vergisi mükellefi olmayan gerçek kişilere elektronik ortamda sunulan hizmetlere ilişkin katma değer vergisi uygulanacağı ve bu tutarları beyan edip, ödeyeceğini’ zorunlu hale getirilmiştir.
17 seri No’lu KDV Genel Uygulama Tebliğinde Değişiklik Yapılmasına Daire Tebliğde de yer alan bilgilere göre yükümlülüklerin yerine getirilmemesi halinde;
‘3065 sayılı Kanunun (9/1) inci maddesinde yer alan elektronik ortamda sunulan hizmetlere yönelik beyan yükümlüğüne ilişkin düzenlemelere uymayanlar hakkında, 213 sayılı Kanunun vergi cezalarına dair hükümlerinin uygulanacağı tabiidir. Hükmü yer alırken, bu hizmet sağlayıcılarına erişimin durdurulacağına ilişkin bir açıklama da söz konusu değildir.
Bu açıdan Dijital Hizmet Vergisi Kanun Teklifindeki cezai yatırımların, KDV Kanunundaki düzenlemeye göre çok daha ağır hükümler içerdiğini ifade edebiliriz.
Özetle, Türkiye’de Dijital Hizmet Vergisi mükellefi olacak Spotify, Netflix, Facebook, Instagram gibi sanal ortamda hizmet verenlerin internet siteleri, Vergi Usul Kanunu kapsamında işyeri olarak değerlendirileceğinden, bahse konu kanun teklifi bu şekilde kanunlaşacak olursa, Kanun hükümlerine uymayan Dijital Hizmet Vergisi mükelleflerinin işyeri olarak değerlendirilen internet sitelerine erişimin durdurulması söz konusu olacağından, 2004’de yürürlükten kaldırılmış olan İşyeri Kapatma Cezası’nın ilgili yaptırımlara uğrayanlar için fiilen uygulanmaya başlanacağına tanık olacağız.
(1) https://www.gib.gov.tr/node/139232 ilgili özelge