Değerli Konut Nasıl Vergilendirilir?
Son zamanlarda gündemi çok işgal etti. İtirazlar oldu. Adaletsiz olduğu; Anayasaya aykırı olduğu yazıldı, çizildi.
Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü tarafından belirlenmiş değerlere göre, beş milyon Türk Lirasını aşan değerli konut sahiplerine tebligatlar gönderildi.
Bu görüşler ve eleştirilerde haklılık payı vardı. Sonuçta en üst makamdan gelen mesaj bu şekli ile uygulanmayacağı kanaatini doğurdu.
Nitekim 20 Şubat 2020 tarihine kadar verilmesi gereken beyannameler 20 Mart 2020 tarihine kadar ilk taksit ödeme süresi ise 31 Mart 2020 tarihine kadar uzatıldı.
Edinilen bilgilere göre, bu konuda yeni yasa teklifi hazırlığının yapılacağı anlaşılıyor.
Yasa gerekçesinde “….. genel refah düzeyindeki vatandaşlar tarafından sahip olunması güç olan, yüksek değerli bir veya daha fazla mesken nitelikli taşınmaza sahip olunmasının, mali gücün yüksekliğinin ölçütü olarak dikkate alınabileceği açıktır.” Denilmiştir.
Bu kapsamda, emlak vergisine esas bina vergi değeri veya Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğünce belirlenmiş değeri 5 milyon TL ve bu tutarı aşan mesken nitelikli taşınmazlardan “Değerli Konut Vergisi” alınması öngörülmektedir.”
Yeni Düzenleme Nasıl Olmalı?
Mevcut düzenleme Vergi Kanunlarının genel normlarına uygun olmadığı için adil olmayan sonuçlar doğurmuştur. Şayet düzenleme vergilendirmenin temel ilkeleri ve normları içine alınır ise sorun olmayacak bir yapıya kolaylıkla kavuşacaktır.
Vergilendirmenin normatif yapısı, Verginin Konusu, Mükellefi, Muafiyet ve İstisnalar, Matrah, Oranı, Beyan Usulü, Ödeme Süresi olarak sıralanır.
Muafiyet mükellefiyete, istisna ise kazanca veya değere uygulanır.
Bu sistematiğe göre, mevcut sorunları giderecek noktalara aşağıda maddeler halinde yer verilmiştir.
- Verginin Konusu, değeri beş milyon TL’yi aşan konutlardır.
- Veraset suretiyle intikal etmiş ve içinde varislerin ikamet ettiği konutlar muafiyet kapsamında olmalıdır.
- Değerli konut değerinden beş milyon Lirası istisna olarak düşülmeli aşan kısım vergiye tabi tutulmadır. Bu durumda değeri 7 milyon olarak tespit edilen konutta sadece 2 milyon TL vergiye konu edilmedir. Faraza değeri 5,1 milyon TL olan değerli konutta vergiye konu değer sadece yüz bin lira olmalıdır.
- Matrah tespitinden değerli konutun edinimi ile ilgili giderler, kredi faizleri vb. giderler matrah tespitinde indirilmelidir.
- Vergi mükerrerliğini önlemek için değerli konut üzerinden ödenen emlak vergisi değerli konut vergisinden mahsup edilmelidir.
- Artan oranlı verginin hesabında, hesaplanacak vergi matrahından kademelerin tamamı değil sadece aşan kısmı artan orana tabi olmalıdır. Böylece kademeyi bir TL aştığı için bütün değerin artan tarifeye tabi tutulması gibi gayri adil uygulamaya son verilmiş olur.
Vergilendirmenin temel ilkeleri ve normlarını dikkate almadan yapılacak vergilendirme, ihtilafları artırmaktan ve toplumu gereksiz işgal etmekten başka işe yaramaz.
Toplanacak kaynağın tahsis yeri
Bu verginin kamu vicdanında daha uygun bir yer bulabilmesi için, bu kaynaktan toplanacak vergilerin tamamı veya belli bir oranı dar gelirli ve konutu olmayan vatandaşlarımızın sosyal konut ihtiyaçları için tahsis edilmelidir.
(VERGİALGI’NIN NOTU: Bu yazı 11.2.2020 TBMM’de gündeme gelen değişiklik tekliflerinden önce kaleme alınmıştır.)