Vergi, Maliye, Ekonomi, Sosyal Güvenlik, Ticaret Hukuku Hakkındaki Herşey

2021 Beyanname İlk Yardım Masası

İmdat TÜRKAY
İmdat TÜRKAY
3682OKUNMA

Defter-Beyan Sisteminden Basit Usulde Ticari Kazancın Beyanı

Şubat/2021 ayı vergisel yükümlülükler açısından basit usulde vergiye tabi ticari kazanç sahiplerinin yıllık beyanname vermesi ile basit usulde vergilendirilen mükelleflerin yanında çalışan ve diğer ücretli olarak kabul edilen kişilerin ödemeleri gereken gelir vergisinin tahakkuk ettirileceği ay olarak karşımıza çıkmaktadır.

Gelir İdaresinin internet sayfasında (www.gib.gov.tr/istatistikler/aylar itibariyle mükellef sayıları) yer alan bilgiye göre, Aralık/2020 tarihi itibariyle basit usulde vergilendirilen gelir vergisi faal mükellef sayısı 808.571 kişidir.

Gelir vergisine tabi olan ticaret ve sanat erbabından kazancı basit usulde gelir vergisine tabi olanlar, 2020 yılına ilişkin Gelir Vergisi Beyannamesini 1 Şubat -1 Mart 2021 (28 Şubat 2021 hafta sonuna rastladığından) döneminde Defter Beyan Sistemi üzerinden vermeleri gerekmektedir.

Bilindiği üzere, serbest meslek erbabı, işletme hesabı esasına göre defter tutan mükellefler ile basit usule tabi olan mükelleflerin kayıtlarının elektronik ortamda tutulması, bu mükelleflerden defter tutmak zorunda olanların defterlerinin bu kayıtlardan hareketle elektronik ortamda oluşturulması ve saklanması, vergi beyannamesi, bildirim ve dilekçelerin elektronik ortamda verilebilmesi ile elektronik ortamda belge düzenlenebilmesi amacıyla Defter Beyan Sistemi uygulamaya geçirilmiştir (https://www.defterbeyan.gov.tr/tr/yardim/basit-usul).

Mükellefler, Sistem üzerinden 2020 yılına ilişkin beyannamelerini oluşturabilecek, düzenleyebilecek, inceleyebilecek ve onaylayıp gönderebileceklerdir.

Verilecek yıllık beyannameler üzerinden hesaplanan gelir vergisi Şubat ve Haziran/2021 ayında olmak üzere iki eşit taksitte ödenecektir. Ancak, basit usulde tespit edilen ticari kazancın yanında beyana tabi başka bir gelir unsurunun da bulunması halinde Mart ayı içerisinde verilecek beyannameler üzerinden hesaplanan gelir vergisi Mart ve Temmuz aylarında olmak üzere iki eşit taksitte ödenecektir.

Basit usulde ticari kazanç, bir hesap dönemi içinde elde edilen hasılat ile giderler ve satılan malların alış bedelleri arasındaki müspet farktır. Bu fark, faaliyetle ilgili olarak alınması ve verilmesi mecburi olan alış ve giderler ve hâsılatlara ilişkin belgelerde yazılı tutarlara göre hesaplanmaktadır.

Basit usulde vergilendirilen mükellefler, kazancın tespiti ve Vergi Usul Kanunu’nun defter tutma hükümleri hariç bildirme, vesikalar, muhafaza, ibraz, diğer ödevler, ceza hükümleri ile bu Kanun ve diğer kanunlarda yer alan ikinci sınıf tüccarlar hakkındaki hükümlere tabidirler.

Basit usule tabi olabilmenin genel şartları Gelir Vergisi Kanununun 47., özel şartları ise 48’inci maddesinde belirtilmiştir. Basit usulde vergiye tabi tutulacak ticaret ve sanat erbabının Gelir Vergisi Kanununda belirlenmiş olan genel ve özel şartlara topluca sahip olması gerekmektedir. Ancak, genel ve özel şartlara topluca haiz olunsa bile GVK’nın 51. maddesinde belirtilen faaliyetlerde bulunan mükelleflerin basit usulden yararlanmaları mümkün değildir.

Basit usule tabi olmanın şartlarından herhangi birini takvim yılı içinde kaybeden mükellefler, ertesi takvim yılı başından itibaren gerçek usulde vergilendirilirler. Gerçek usulde vergilendirilen mükelleflerin; Gelir Vergisi Kanunu’nda yazılı genel şartları topluca taşıması, arka arkaya iki hesap dönemi iş hacminin özel şartlarda belirtilen hadlerden düşük olması, yazılı talepte bulunması halinde, bu şartların gerçekleşmesini takip eden takvim yılından başlayarak basit usule geçmeleri mümkün bulunmaktadır.

Basit usule tabi olan mükellefler, Defter-Beyan Sistemini kullanmak suretiyle; kayıtlarını elektronik ortamda tutabilmekteler, vergi beyannamesi, bildirim ve dilekçelerini elektronik ortamda verebilmektedirler. Alınan ve verilen belgelerin kayıtları “Aracılık ve Sorumluluk Sözleşmesi” düzenlenen meslek odası veya meslek mensupları aracılığıyla Defter-Beyan Sistemi üzerinden tutulmaktadır.

Gelir Vergisi Kanununda yapılan düzenlemeye göre; basit usulde ticari kazanç elde eden mükelleflerin şehir içi yolcu taşımacılığı faaliyetlerinden kaynaklanan hasılatlarının tamamını elektronik ücret toplama sistemleri aracılığıyla elde etmeleri ve talep etmeleri hâlinde, söz konusu faaliyetlerinden elde ettikleri gayrisafi hasılatlarının %10'u bu faaliyetlerine ilişkin vergiye tabi kazanç olarak esas alınacaktır. Hasılat esaslı kazanç tespiti uygulamasından yararlanan basit usul mükelleflerinin:

  • Bu faaliyetlerine ilişkin gider veya maliyetleri, vergiye tabi diğer kazanç veya iratlarının tespitinde dikkate alınmaz.
  • Bu kazançları dışındaki beyana tabi diğer kazanç veya iratları hakkında bu madde hükümleri
  • Bu kazancına herhangi bir indirim veya istisna
  • İki yıl geçmedikçe bu usulden çıkmaları mümkün değildir.

Basit usulde vergilendirmenin mükelleflere sağladığı kolaylıklar ise şöyledir:

  • Kazancı basit usulde tespit edilen mükellefler tarafından defter tutulmaz,
  • Vergi tevkifatı yapılmadığından muhtasar ve prim hizmet beyannamesi ile beyan yapılmaz, ancak 5510 sayılı Kanun’a göre sigortalı çalışanları bildirmekle yükümlü olanlar muhtasar ve prim hizmet beyannamesi vermek zorundadırlar,
  • Geçici vergi beyannamesi verilmez ve geçici vergi ödenmez,
  • Basit usulde vergilendirilen mükelleflerin teslim ve hizmetleri katma değer vergisinden istisna olduğundan katma değer vergisi beyannamesi verilmez,
  • Ticari kazancın tespitinde amortismana tabi iktisadi kıymet alışları ve satışları dikkate alınmaz,
  • Ticari kazançlarına 2020 yılı için 13.000 TL (2021 yılı için 14.000 TL) kazanç indirimi yapılır,
  • Genç girişimcilere ilişkin 75.000 TL’lik kazanç istisnasından yararlanabilirler (Bu istisna ile kazanç indiriminden birlikte yararlanılamaz.),
  • Engellilik indiriminden faydalanabilirler,
  • Vergiye uyumlu mükelleflere sağlanan %5 oranındaki vergi indiriminden yararlanabilirler.

Ticari kazancı basit usulde vergilendirilen mükellefler, genç girişimcilere ilişkin 75.000 TL’lik kazanç istisnası ile 13.000 TL’lik kazanç indiriminden birlikte yararlanamazlar. Basit usulde ticari kazancı nedeniyle gelir vergisi mükellefi olan uyumlu mükelleflerin yıllık gelir vergisi beyannameleri üzerinden hesaplanan verginin %5'i, ödenmesi gereken gelir vergisinden indirilir.

Basit usule tabi mükelleflerin beyan ettikleri ticari kazançlarından indirim konusu yapılabilecek giderler şunlardır;

  • Hayat/şahıs sigorta primleri,
  • Eğitim ve sağlık harcamaları,
  • Basit usulde yıllık kazanç indirimi (2020 yılı için 13.000 TL),
  • Engellilik indirimi (Birinci derece engelliler için (1.400 X 12=) 16.800 TL, ikinci derece engelliler için (790 X 12=) 9.480 TL, üçüncü derece engelliler için (350 X 12=) 4.200 TL),
  • Beyan edilecek gelirden sınırlı olarak indirilebilecek bağış ve yardımlar ile tamamı indirilebilecek bağış ve yardımlar,
  • Sponsorluk harcamaları,
  • Cumhurbaşkanınca başlatılan yardım kampanyalarına yapılan ayni ve nakdi bağışlar,
  • İktisadi işletmeleri hariç Türkiye Kızılay Derneğine ve Türkiye Yeşilay Cemiyetine makbuz karşılığı yapılan nakdi bağış ve yardımlar,
  • Diğer kanunlara göre tamamı indirilecek bağış ve yardımlar.

Ticari kazancı basit usulde vergilendirilen mükellefler, yıllık beyanname ile bildirilecek gelirlerine ilişkin olarak, Gelir Vergisi Kanunu’nun 89’uncu maddesinde belirtilen yukarıdaki unsurlara ait tutarları indirim konusu yapabileceklerdir.

Gelir Vergisi Kanunu’na göre 2020 yılında elde edilen basit usulde ticari kazanç gelirlerine aşağıda yer alan vergi tarifesi uygulanarak gelir vergisi hesaplanacaktır.

Gelir vergisine tabi gelirler;
22.000 TL’ye kadar%15
49.000 TL’nin 22.000 TL’si için 3.300 TL, fazlası%20
120.000 TL’nin 49.000 TL’si için 8.700 TL (ücret gelirlerinde
180.000 TL’nin 49.000 TL’si için 8.700 TL), fazlası
%27
600.000 TL’nin 120.000 TL’si için 27.870 TL (ücret gelirlerinde
600.000 TL’nin 180.000 TL’si için 44.070 TL), fazlası
%35
600.000 TL’den fazlasının 600.000 TL’si için 195.870 TL (ücret   gelirlerinde 600.000 TL’den fazlasının 600.000 TL’si için 191.070 TL), fazlası%40

oranında vergilendirilir.

Basit usulde vergilendirilen mükelleflerin Şubat/2020 ayında yıllık beyanname vermenin dışında ikinci bir sorumlulukları ise yanlarında çalıştırdıkları diğer ücretlilerin vergi dairesine giderek 2021 yılında ödemeleri gereken verginin tarh ve tahakkuk edilmesini takip etmeleri gerektiğidir. Diğer ücretlerin gelir vergisinin vergi dairesince tarhı ve 1. taksit ödemesi Şubat ayında yapılacak ve ikinci taksit ödemesi ise Ağustos ayında yapılacaktır.

Basit usulde çalışan mükelleflerin yanında çalışan diğer ücretlilerin 2021 yılında ödemeleri gereken verginin tarh ve tahakkukunu zamanında yaptırmamaları durumunda, işverenler adına gelir vergisi tarh edilecek ve vergi cezası da işveren adına kesilerek tahsil edilecektir. Aynı şekilde, hizmet erbabının zamanında ödenmemiş olan vergisi ve gecikme zammı da yanında çalıştığı işverenden tahsil edilecektir.

Yorumlarınızı Bize Yazınız

Soru Sor