Dar Mükellef Kurumların Türkiye’deki İrtibat Ofislerinde Çalışan Ücretliler Beyanname Verecek mi?
193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu’na göre ücret gelirlerinin genel vergilendirme şekli, işverenler tarafından hizmet erbabına ücret ödemesinin nakten veya hesaben yapıldığı anda tevkif suretiyle yapılmaktadır. Tevkifatsız ücret geliri elde edenler ile birden fazla işverenden aynı dönemde tevkifata tabi ücret geliri elde edenlerden, birden sonraki işverenden alınan ücret tutarı 2017 yılında 30.000 TL’lik beyanname verme sınırını aşması durumunda, ücret gelirini elde edenler tarafından Yıllık gelir Vergisi Beyannamesi verilmektedir.
Gelir Vergisi Kanunu’nun 23’üncü maddesinin 14’üncü bendinde yer alan düzenlemeye göre;kanuni ve iş merkezi Türkiye’de bulunmayan dar mükellefiyete tabi işverenlerin yanında çalışan hizmet erbabına, işverenin Türkiye dışında elde ettiği kazançları üzerinden döviz olarak ödediği ücretler gelir vergisinden istisna edilmiştir.
Bilindiği üzere, yurtdışındaki işverenler tarafından Türkiye’de bulunan ofislerde/irtibat bürolarında çalıştırdıkları kişilere yapılan ücret ödemelerinden vergi tevkifatı yapılmamaktadır. Dolayısıyla, GVK’nın 23/14’üncü maddesi gereğince yurtdışındaki işverenler tarafından ödenen ücret istisna kapsamında değilse, yani döviz olarak değil de (TL) olarak ödenirse; bu ücret geliri yıl içinde tevkifata tabi tutulmadığı için, tevkifatsız ücreti elde edenler tarafından Yıllık Beyanname ile 1-26 Mart/2018 tarihleri arasında beyan edilmesi gerekmektedir.
GVK’nın 23’üncü maddesinin (14) numaralı bendinin (a) alt bendinde yer alan, “Kanuni ve iş merkezi Türkiye’de bulunmayan dar mükellefiyete tabi işverenlerin yanında çalışan hizmet erbabına, işverenin Türkiye dışında elde ettiği kazançları üzerinden döviz olarak ödediği ücretler.” in gelir vergisinden istisna edilmesine ilişkin düzenleme 4962 sayılı Kanunla eklenen bent ile 07.08.2003 tarihinden bu yana yürürlüktedir.
Kanuni ve iş merkezi Türkiye’de bulunmayan dar mükellefiyete tabi kurumların bünyesinde çalışan tam mükellef/dar mükellef hizmet erbabına ödenen ücretin gelir vergisinden istisna edilebilmesi için;
- Türkiye’de hizmet arz eden gerçek kişinin bağlı olduğu işverenin dar mükellef kurum olması, bu kurumun da Türkiye’de hiçbir şekilde kazanç elde edecek şekilde faaliyette bulunmaması,
- Dar mükellef kurumda çalışan kişinin hizmet erbabı ve yapılan ödemenin de ücret niteliğinde olması,
- Dar mükellef kurumun Türkiye’deki personeline yapılacak ödemenin bu kurumun yurtdışı kazançlarından karşılanması,
- Ücretin döviz olarak ödenmesi,
- Ödenen ücretin dar mükellef kurumun Türkiye’deki hesaplarına gider olarak kaydedilmemesi,
şartlarının bir arada mevcut olması gerekmektedir. Hizmet erbabının Türkiye’de tam mükellef veya dar mükellef statüsünde olmasının istisna uygulamasına bir etkisi bulunmadığından, tam mükellef veya dar mükellef hizmet erbabının elde ettiği ücretler şartların mevcut olması halinde bu istisnadan yararlanabilecektir.
Daha sonra, 6728 sayılı Kanununla Gelir Vergisi Kanununun 23’üncü maddesinin birinci fıkrasının (14) numaralı bendi yeniden düzenlenmiştir. 6728 sayılı Kanunla GVK’nın 23/14 numaralı bendinin (b) alt bendinde yapılan düzenlemeyle, “Kanuni ve iş merkezi Türkiye’de bulunmayan dar mükellefiyete tabi işverenlerin, Ekonomi Bakanlığından alınan izne istinaden kurulan bölgesel yönetim merkezlerinde münhasıran merkezin faaliyet izni kapsamında istihdam ettikleri hizmet erbabına Türkiye dışında elde ettiği kazançları üzerinden döviz olarak ödediği ücretler;" gelir vergisinden istisna edilmiştir.
Bölgesel Yönetim Merkezlerine istisna hükmünün uygulanabilmesi için aşağıdaki şartların mevcut olması gerekmektedir;
- İşveren sıfatıyla ücret ödemesinde bulunan kurumların, Türkiye'de kanuni ve iş merkezinin bulunmaması (Türkiye'de kanuni ve iş merkezi bulunmayan kurumların ise tam mükellef oldukları Devlette hangi statüyü taşıdıkları, tüzel kişiliklerinin bulunup bulunmadığı herhangi bir iktisadi işletmelerinin varlığı ya da yokluğu önem taşımayacaktır.).
- Dar mükellef kurumda çalışan kişinin hizmet erbabı (ücretli) ve yapılan ödemenin ücret olması.
- Dar mükellef kurumun ücret ödemesi yaptığı hizmet erbabının Ekonomi Bakanlığından alınan izne istinaden kurulan bölgesel yönetim merkezlerinde faaliyet izni kapsamında istihdam edilmesi.
- Dar mükellef kurumun Türkiye’deki personeline yapılacak ödemenin bu kurumun yurt dışı kazançlarından karşılanması.
- Ücretlerin döviz olarak ödenmesi.
Örnek: Merkezi İngiltere’de bulunan (X) Firmasının İstanbul’daki irtibat bürosunda çalışan Bay (A)’ya, işvereni tarafından Türkiye dışında elde ettiği kazançları üzerinden 2017 yılında 50.000 Dolar tevkifata tabi tutulmamış ücret ödenmiştir. Gelir Vergisi Kanununun 23/14 numaralı bendine göre döviz olarak ödenen ücretler gelir vergisinden istisna olduğundan, ödevli Mart/2018 ayında yıllık beyanname vermeyecektir.
Örnek: Merkezi Japonya’da bulunan (X) firmasının Ankara’daki irtibat bürosunda çalışan Bay (C)’ye, işvereni tarafından Türkiye dışında elde ettiği kazançları üzerinden 2017 yılında 40.000 Japon Yeni tevkifata tabi tutulmamış ücret ödenmiştir. GVK’nın 23/14. maddesine göre döviz olarak ödenen ücretler gelir vergisinden istisna olduğundan ödevli yıllık beyanname vermeyecektir.
Örnek: Merkezi Almanya’da bulunan bir firmanın İstanbul’da bulunan irtibat bürosunda çalışan Bayan (D), 2017 yılında tevkifata tabi tutulmamış 150.000 TL ücret geliri elde etmiştir. Ödenen ücret, döviz olarak ödenmediğinden GVK’nın 23/14. maddesinde yer alan istisnadan yararlanması mümkün olmadığından, ücretlinin elde ettiği ve tevkifata tabi tutulmamış ücret gelirinin tamamı 1-26 Mart 2018 tarihleri arasında Yıllık Beyanname ile beyan edilecektir.