Ersin AKÇAYGiriş: 24.02.2019 - 20:14Güncelleme:24.07.2019 - 19:39

21963OKUNMA

Cep Telefonu İthalinde Vergilendirme ve ÖTV’de Yapılan Son Değişiklikler

Küreselleşen dünyada günlük hayatımızın ayrılmaz bir parçası haline gelen akıllı telefonlar gelişen teknoloji ile birlikte üreticiler tarafından piyasaya sunularak, tüketiciler tarafından yoğun ilgi ve talep görmektedirler. Türkiye’de Ocak-2019 tarihi itibariyle telefon piyasasını aşağıda grafikte gösterilen akıl cep telefonu markaları oluşturmaktadır.

Grafik 1: Türkiye Cep Telefonu Pazarı



Kaynak:http://gs.statcounter.com/vendor-market-share/mobile/turkey/#monthly-201801-201812, Erişim tarihi:22.02.2019

Yukarıdaki grafikte de görüldüğü üzere piyasanın yarısından fazlasını Samsung markası oluşturmaktadır geri kalan bölümü ise diğer telefon markaları oluşturmaktadır. Her yıl yeni modelleri piyasaya sürülen bu telefonların Türkiye’deki tüketiciler tarafından değerleri ödenerek satın alınmaktadır. Peki, ödenen tutarların ne kadarı devlete vergi olarak aktarılmaktadır.

İthalatçı firmalar tarafından ülkemizde satışa sunulan akıllı telefonlar üzerinden aşağıdaki vergiler ödenmektedir.

Gümrük Vergisi

Gümrük Vergisi, mal bedeli, sigorta ve navlun bedeli toplamından oluşan CIF kıymeti üzerinden tahsil edilmektedir ⁽¹⁾. 2017/11168 sayılı İthalat Rejim Kararına Ek Kararın 12 ekinde yer alan (II) sayılı listede yer alan cep telefonları için gümrük vergisi oranı %0 olarak belirlenmiştir ⁽²⁾. Yani cep telefonları gümrük vergisi muaftır.

Katma Değer Vergisi

Cep telefonlara ilişkin KDV oranları 2007/13033 sayılı Mal ve Hizmetlere Uygulanacak Katma Değer Vergisi Oranlarının Tespitine İlişkin Karar kapsamında % 18 genel orana tabi olduğu belirlenmiştir ⁽³⁾. Katma Değer Vergisi Kanunu’nun 21.maddesi “ İthalatta verginin matrahı aşağıda gösterilen unsurların toplamıdır:

1.  İthal edilen malın gümrük vergisi tarhına esas olan kıymeti, gümrük vergisinin kıymet esasına göre alınmaması veya malın gümrük vergisinden muaf olması halinde sigorta ve navlun bedelleri dahil (CIF) değeri, bunun belli olmadığı hallerde malın gümrükçe tespit edilecek değeri,
2.  İthalat sırasında ödenen her türlü vergi, resim, harç ve paylar,
3. Gümrük beyannamesinin tescil tarihine kadar yapılan diğer giderler ve ödemelerden vergilendirilmeyenler ile mal bedeli üzerinden hesaplanan fiyat farkı, kur farkı gibi ödemeler” yer aldığı ifade edilmiştir ⁽⁴⁾.
   

Özel Tüketim Vergisi

Cep telefonları 4760 sayılı Özel Tüketim Vergisi Kanunu’nun IV sayılı listesinde yer almaktadır. İlgili kanunun 1/1-c’inci maddesi “(IV) sayılı listelerdeki malların ithalatı veya imal/inşa edenler tarafından teslimi” ÖTV’nin konusu kapsamında olduğu ifade edilmiştir.

ÖTV’nin ithalat sırasında kıymet esasına göre alındığı durumlarda verginin matrahı, hesaplanacak ÖTV hariç, KDV matrahını oluşturan unsurlardan teşekkül etmektedir.

Cep telefonu cinsi eşyanın ÖTV bakımından vergilendirilmesi nispi vergilendirme esasına dayanmaktadır. Söz konusu eşya ÖTVK’ya ekli (IV) sayılı liste kapsamında olup, anılan listede karşısında gösterilen %25 oranında vergiye tabi bulunmaktadır.

Ancak, bu orana göre hesaplanan verginin, ithalata konu ürünün her bir adedi için 160 TL’den az olması halinde %25 oranına göre vergilendirme yerine adet üzerinden hesaplama yapılmakta, bu bağlamda her bir adet için 160 TL ÖTV tahsil edilmektedir. ÖTVK’nın geçici 6’ncı maddesi uyarınca 31.12.2023 tarihine kadar bu şekilde vergilendirme yapılacaktır.

Örneğin; ÖTV hariç KDV matrahı 200.000 TL olan 300 adet (X) marka cep telefonunun kıymet esasına göre ortaya çıkan ÖTV tutarı 50.000 TL iken, maktu vergilemede 48.000 TL olmakta, dolayısıyla böyle bir durumda nispi vergilendirme kapsamında daha yüksek olan 50.000 TL beyan edilmesi gerekmektedir.

22.02.2019 tarihli resmi gazete yayınlanan 7166 Sosyal Hizmetler Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun ile 4760 sayılı Kanuna ekli (IV) sayılı listede yer alan cep telefonları aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir ⁽⁵⁾.

• -1.200 liranın altında olanlar,
• -1.200 lira ile 2.400 lira arasında olanlar ve
• -2.400 liradan pahalı olanlar şeklinde üçlü bir tasnife tabi tutulmuştur. Özel Tüketim vergisi bu üç sınıflandırma için %25 oranı aynı kalmıştır.

Ancak Cumhurbaşkanı’na cep telefonları için %25’lik ÖTV oranını  %50’ye kadar artırmaya ve yine cep telefonları için özel tüketim vergisi matrahlarının alt ve üst sınırlarını dörtte birine kadar indirmeye veya dört katına kadar artırmaya yetki verilmiştir.

Bandrol Ücreti

3093 sayılı Türkiye Radyo-Televizyon Kurumu Gelirleri Kanunu 4’üncü maddesi uyarınca cep telefonlarından %10 oranında bandrol ücreti tahsil edilmektedir (6). Bandrol ücretinin hangi matrah üzerinden hesaplanacağı hususları bazı tereddütler doğurduğundan dolayı bu tereddütleri gidermek amacıyla 2015/13 sayılı Genelge ile Gümrükler Genel Müdürlüğü uygulamayı belirlemiştir ⁽⁷⁾.

Söz konusu Genelgede; ÖTV hariç KDV matrahı üzerinden bandrol ücretinin hesaplanacağı, bulunan bandrol ücretinin önce ÖTV matrahına, sonrasında ÖTV tutarı ile birlikte KDV matrahına dahil edileceği ifade edilmiştir.

Damga Vergisi

488 sayılı Damga Vergisi Kanununun 1’inci maddesinde; anılan Kanun’a ekli ⁽¹⁾ sayılı tabloda yazılı kâğıtların damga vergisine tabi olduğu belirtilmiştir (8). Bu tabloda gümrük idarelerine verilen her bir beyanname işlemi damga vergisine tabi olduğu belirtilmiştir. Dolayısıyla cep telefonu ithalatında da beyanname başına maktu damga vergisi ödenmektedir. Bu tutar 2019 yılı için 97,10-TL olarak tespit edilmiştir ⁽⁹⁾.

Yukarıda cep telefonu ithalatında hangi vergilerden oluştuğu kısa ve özet bir şekilde ifade edildikten sonra konunun daha iyi anlaşılması için aşağıdaki örnek uygulamada somutlaştırılarak hesaplanmıştır.

Örneğin; 2019 yılında ticari ithalat kapsamında Çin’den Türkiye’ye getirilen 200 adet (X) marka cep telefonuna ilişkin; beyanname tarihindeki döviz kuru karşılığı FOB kıymetin 500.000 TL, sigorta giderinin 1.000 TL, nakliye giderinin 4.000 TL, depolama giderinin 2.000 TL, yükleme-boşaltma giderinin 500 TL olarak gerçekleştiğini varsayalım. Belirtilen durumda, ithal edilecek cep telefonuna ilişkin ödenmesi gereken vergi ve mali yükler ile ortaya çıkan vergi yükü aşağıda belirtildiği şekilde gerçekleşecektir.

Örnekte görüldüğü üzere 505.000-TL’ye ithal edilen 200 adet X marka cep telefonu için 316.076,29-TL vergi ve mali yük ortaya çıkmıştır. Dolayısıyla, birim başına bir adet cep telefonu ithalat öncesi birim maliyeti 2.525 TL iken vergiler ödendikten sonra yaklaşık 4.105 TL olmaktadır. Buna göre, telefon başına yaklaşık %62 oranında bir vergi yükü ile karşılaşılmaktadır.

Cep telefonu kapsamında söz konusu vergi ve mali yüklerin tahsil edilmesi neticesinde cihazın ithal sonrası fiyatında yaklaşık %60-%65 aralığında değişen bir oranda artış meydan gelmektedir.

Cep telefonu üzerine konulan vergi ve mali yükler sonuç olarak fiyat mekanizmasıyla tüketicilere yansımakta, dolayısıyla vergi yükü nihai tüketici üzerinde kalmaktadır.

Özel Tüketim vergisinde yapılan 22.02.2019 tarihinde yapılan değişiklik ile oran şimdilik değişmemiş ve getirilen sınıflandırma ile artan oranlı tarife usulüne geçilmiştir.

(1) Gökhan TERZİ.” Cep Telefonu İthalatının Vergilendirilmesi”, Vergi Raporu, Kasım 2018.Sayı 230
(2) 2017/11168 sayılı İthalat Rejim Kararına Ek Karar, Resmi Gazete, Tarih: 31.12.2017, Sayı: 30287 4. Mükerrer
(3) 2007/13033 sayılı Mal ve Hizmetlere Uygulanacak Katma Değer Vergisi Oranlarının Tespitine İlişkin Karar, Resmi Gazete, Tarih: 30.12.2007, Sayı: 26742
(4) 3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu
(5) https://vergialgi.com/vergi/cep-telefonlarindaki-otv-yapisi-degisiyor/, Erişim Tarihi:22.02.2019
(6) 2015/7757 sayılı Bandrol Ücretlerine İlişkin Karar, Resmi Gazete, Tarih: 09.07.2015, Sayı: 29411
(7) 2015/13 sayılı Genelge, Gümrükler Genel Müdürlüğü, Ticaret Bakanlığı
(8) 488 sayılı Damga Vergisi Kanunu, Resmi Gazete, Tarih: 11.07.1964, Sayı: 11751
(9) 63 Seri No'lu Damga Vergisi Kanunu Genel Tebliğ, Resmi Gazete: Tarih: 31/12/2018
(10) 200 adet cep telefonunun birim adet üzerinden hesaplanan vergisi (200 X 160=32.000 TL) %25 oranı üzerinden hesaplanan vergiden (139.589,20 TL) daha düşük olduğundan, nispi vergilendirme kapsamında daha yüksek vergi ortaya çıkaran %25 oranı esas alınarak vergilendirme yapılacaktır.