Nazmi KARYAĞDIGiriş: 05.05.2013 - 19:31Güncelleme:13.10.2019 - 23:54

1413OKUNMA

Büyük tutarlı vergi inceleme raporları azaldı mı?

Geçtiğimiz ayın sonunda Gelir İdaresi Başkanlığı 2012 yılı Faaliyet Raporunu açıkladı. Bu raporda yer alan bilgiye göre 2012 yılında Gelir İdaresi Merkez teşkilatına uzlaşma için gelen vergi inceleme raporu sayısı % 32, raporlardaki vergi tutarları ise %86,6 oranında bir azalma ile 1 milyar 27 milyon liradan 137 milyon liraya indiği görülmekte.

Hangi raporlar merkez teşkilatına uzlaşma için gider?

Vergi incelemesi sonucunda vergi mükellefinin bazı vergileri eksik beyan ettiği tespit edilirse denetim elemanlarınca vergi inceleme raporu düzenlenir. Düzenlenen raporda eksik ödendiği tespit edilen vergi ve bu vergi için ödenmesi gereken ceza (vergi ziyaı, usulsüzlük ya da özel usulsüzlük cezaları) talep edilir.

Bu aşamada vergi mükellefinin üç seçeneği vardır:

1- Raporda yer alan vergi ve cezayı ödemek,
2- Raporda yer alan vergi ve ceza için İdare ile uzlaşma talebinde bulunmak,
3- Raporda talep edilen vergi ve cezaların haksız olduğu iddiasıyla vergi mahkemesine dava açmak.

Bir vergi inceleme raporunda talep edilen vergi tutarı 3 milyon liradan yüksek ise Merkezi Uzlaşma Komisyonunda değerlendirilir. Yine Gelir İdaresi merkezinde yer alan Vergi Daireleri Uzlaşma Komisyonuna da üst değeri 3 milyon liraya kadar olan ancak alt limiti mükellefin bağlı bulunduğu vergi dairesiyle ilgili olarak 50 bin, 300 bin, 900 bin ve 2 milyon liranın üzerindeki uyuşmazlıklar uzlaşma için gitmektedir.

2008’den itibaren bakış

2008 yılından bu yana merkeze uzlaşmaya gelen inceleme sayısının 195’ten 74’e indiği görülmektedir.

Uzlaşmaya konu vergi rakamlarının ise 2008’de 919 milyon lira, 2009’da 403 milyon lira, 2010’da 1 milyar 417 milyon lira, 2011’de 1 milyar 27 milyon lira, 2012’de sadece 137 milyon lira olarak gerçekleştiği görülmektedir.

Son 5 yıllık dönem incelendiğinde en radikal değişimin 2012 yılında gerçekleştiği görülmektedir.

Bu dönemde merkeze uzlaşma için gelen vergi inceleme raporu sayısı %32,1 oranında vergi inceleme raporunda yer alan vergi tutarları toplamı %86,6 oranında azalmıştır.

Elimizde büyük tutarlı vergi inceleme raporlarından ne kadarının yargı yoluna gittiğine dair bir veri bulunmuyor. Bu nedenle de burada yer alan rakamların dışında ne kadarlık büyük tutarlı vergi inceleme raporu yazıldığını bilebilmek ne geçmişteki yıllar için ne de 2012 için mümkündür.

TABLO : Merkezi Uzlaşma Komisyonu ve Koordinasyon Uzlaşma Komisyonu Sonuçları (TL)

KAYNAK : Gelir İdaresi Başkanlığı Faaliyet Raporları, www.gib.gov.tr

Uzlaşmaya gelen büyük tutarlı raporların sayısındaki azalma nedenleri

Vergi incelemesi sürecinin parçası olan mükellef, denetim elemanı, serbest muhasebeci mali müşavir ya da yeminli mali müşavir çevrelerinde dile getirilen, bizim de aynı görüşte olduğumuz, “uzlaşmaya gelen büyük tutarlı raporların sayısındaki azalmanın” olası nedenlerini şöyle sıralamak mümkün:

-          2011 yılında merkez ve taşra denetim elemanlarının tek bir unvan altında birleştirilmiş olması neticesinde hesap uzmanı, maliye müfettişi ve gelirler kontrolörü olarak çalışan yetişmiş merkezi denetim elemanlarından yüze yakın kişinin istifa etmek suretiyle ayrılmış olması,

-          Vergi aflarının bünyesinde yer alan matrah artırımları nedeniyle incelemeden muaf dönemlerin ortaya çıkması,

-          Son yıllarda vergi inceleme sürecine yönelik olarak yapılan değişiklikler neticesinde vergi kanunlarıyla ilgili kararname, tüzük, yönetmelik, genel tebliğ ve sirkülere aykırı vergi inceleme raporu düzenlenememesi,

-          Büyük mükelleflerde vergiye gönüllü uyum oranının artmış olması olasılığı…

YASALUYARI: Yayınlanan köşe yazısı/haberin tüm hakları yazara aittir. Yazar adı ve "vergialgi.com" internet sitesi adı kullanılmadan alıntı yapılamaz.