BAĞ KUR’un Borç Çıkardığı Kız Yetimlerin ve Anne-Babaların Dikkatine!
BAĞ KUR kapsamında çalışıp 1.10-1972 ile 3.10.2000 tarihleri ve 8.8.2001 ile 1.8.2003 tarihleri arasında vefat etmiş sigortalılardan dolayı aylık talebinde bulunan; hak sahibi kız çocukları için “Geçimini sağlayacak başka bir geliri olmaması” ana ve babalar için de “Geçiminin ölen sigortalı tarafından sağlanması” koşulları aranıyordu.
Daha sonra, 2013 yılında, yukarıda belirtilen tarihlerde vefat etmiş sigortalılardan dolayı aylık bağlanmış olan hak sahiplerinin istenilen koşulları taşıyıp taşımadıklarına ilişkin olarak SGK’ca araştırma yapılmıştır. (SGK 2013/26 sayılı Genelge)
Bu araştırma sonucunda, hak sahiplerinden (Bağ-Kur kapsamında bağlanmış olan ölüm aylıkları haricinde) brüt asgari ücret üzerinde herhangi bir aylık veya gelirleri olduğu tespit edilenlerin Bağ-Kur ölüm aylıkları kesilmiş ve ödenmiş aylıkları kendilerine borç çıkartılmıştır.
Konu, bazı hak sahiplerince yargıya taşınmış ve Yargıtay, borç çıkarılmasına esas tutulan yasanın değiştiğini ve lehteki değişiklikten borç çıkarılan kız yetimin de yararlandırılması gerektiğini karara bağlamıştır. (Yargıtay 21 HD 20.6. 2016 , 2015/18324 E. 2016/10262 K.)
“Dosya içindeki kayıt ve belgelerden; 1479 sayılı Yasa uyarınca sigortalı olan davacının babasının 03.02.1977 tarihinde vefat ettiği ve davacının talebi üzerine 01.02.2010 tarihinde aylık bağlandığı, davacının emekli sandığı mensubu olan eşinin ise 08.12.1992 tarihinde vefat ettiği ve eşinden ötürü de ölüm aylığı aldığı, davacının eşinden dolayı emekli sandığından aldığı ölüm aylığı brüt asgari ücretten fazla olduğundan babasından aldığı aylığın 5510 sayılı Kanun ve 2013/26 sayılı Genelge gereğince başlangıç tarihi itibari ile iptal edildiği, 27.06.2014 tarihli borç bildirim belgesi ile de davacıya geriye dönük 18.426,76 TL borç çıkartıldığı anlaşılmaktadır.
Somut olayda; davacının babasının ölüm tarihindeki mevzuata göre gelirinin bulunması nedeni ile aylık bağlanması mümkün değilse de, 1479 sayılı Yasa'nın 45. maddesine 24.07.2003 tarih 4956 sayılı Yasa'nın 23. maddesi ile eklenen (c) fıkrası uyarınca “on sekiz yaşını, orta öğrenim yapması halinde yirmi yaşını, yüksek öğrenim yapması halinde yirmi beş yaşını doldurmayan ve (18 yaşını doldurmayanlar hariç) bu Kanun ile diğer sosyal güvenlik kanunları kapsamında çalışmayan, bu kanunlar kapsamındaki çalışmalarından dolayı gelir veya aylık almayan veya yaşları ne olursa olsun çalışamayacak durumda malul olan çocuklarla, yaşları ne olursa olsun evli olmayan, evli olmakla beraber sonradan boşanan ve veya dul kalan ve bu Kanun ile diğer sosyal güvenlik kanunları kapsamında çalışmayan, bu kanunlar kapsamındaki çalışmalarından dolayı gelir veya aylık almayan kız çocuklarının her birine %25'inden az aylık bağlanamaz” hükmü uyarınca kız çocuklarına aylık bağlanması mümkün hale gelmiştir. 24.07.2003 tarihinde çıkan yasa hükmü önceki düzenlemeye göre lehe olup uygulanmasının gerektiği ortadadır.”
Sonuç olarak, Bağ-Kur kapsamında çalışıp 1.10-1972 ile 3.10.2000 tarihleri ve 8.8.2001 ile 1.8.2003 tarihleri arasında ölen sigortalılardan dolayı aylık bağlanmış, ancak daha sonra yukarda belirttiğimiz gibi aylıkları kendilerine borç çıkartılmış hak sahiplerine lehte getirilen yeni düzenlemeden istifade ettirilerek, durumlarının tekrar değerlendirilmesi yerinde olacaktır.