Vergi, Maliye, Ekonomi, Sosyal Güvenlik, Ticaret Hukuku Hakkındaki Herşey

Vergi

Bülent TAŞ
Bülent TAŞ
4572OKUNMA

Anayasa Değişiklik Önerilerinin Vergi Bakımından Sonuçları

Anayasanın 73 üncü maddesinde yapılması öngörülen değişiklikle vergi, resim, harç ve benzeri mali yükümlülüklerin muaflık, istisnalar ve indirimleriyle oranlarına ilişkin hükümlerinde kanunun belirttiği yukarı ve aşağı sınırlar içinde değişiklik yapma yetkisi Bakanlar Kurulundan alınarak Cumhurbaşkanına verilmektedir. Ayrıca Anayasaya eklenen Geçici 21 inci madde ile Kanunlar ve diğer mevzuat ile Başbakanlık ve Bakanlar Kuruluna verilen yetkilerin, ilgili mevzuatta değişiklik yapılıncaya kadar Cumhurbaşkanı tarafından kullanılacağı da hükme bağlanmaktadır. Dolayısıyla çeşitli vergi kanunlarında yer alan ve Bakanlar Kuruluna verilmiş olan yetkiler Cumhurbaşkanına geçmektedir.

Mevcutta bu yetki Bakanlar Kurulu Kararı ile uygulamaya konmaktadır. Değişiklik sonrasında yetkinin nasıl uygulamaya konulacağı net olmamakla beraber Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ile kullanılacağı düşünülmektedir.

Anayasanın 88 inci maddesinde önerilen değişiklikle yürütmenin kanun teklif yetkisi bütçe ve kesin hesap kanunu hariç kaldırılmaktadır.  Bu durumda diğer kanunlarda olduğu gibi vergi kanunlarında da teklifler Meclis içinden oluşturulacaktır. Yürütmenin kanun teklif etme yetkisinin bulunmadığı durumda vergi kanunu tekliflerin Meclis bünyesinde hazırlanabilmesi için Meclisin vergi politikası oluşturma ve kanun tasarısı hazırlama kapasitesine sahip olması gerekecektir. Uygulamadaki ihtiyaç ve sorunların Meclis gündemine getirilerek yasal düzenleme ihtiyaçlarının zamanında giderilebilmesi için gerekli mekanizmaların da oluşturulması gerekecektir. 

Anayasanın 104 üncü maddesinde önerilen değişiklik uyarınca Cumhurbaşkanı, yürütme yetkisine ilişkin konularda Cumhurbaşkanlığı kararnamesi çıkarabilecektir. Ayrıca Anayasada münhasıran kanunla düzenlenmesi öngörülen konularda Cumhurbaşkanlığı kararnamesi çıkarılamayacak, Cumhurbaşkanlığı kararnamesiyle kanunlarda farklı hükümler bulunması halinde, kanun hükümlerin uygulanacak, Meclisin aynı konuda kanun çıkarması durumunda, Cumhurbaşkanlığı kararnamesinin hükümsüz hale gelecektir.

Bu durumda Anayasanın 73 üncü maddesi uyarınca vergi, konulması, değiştirilmesi veya kaldırılması kanunla mümkün olabildiğinden bu konularda Cumhurbaşkanlığı kararnamesi çıkarılması mümkün olamayacaktır. Verginin kanuniliği ilkesi korunmaktadır.

Ayrıca 104 ve 124 üncü maddelerde yapılması önerilen değişiklikler uyarınca Cumhurbaşkanı kanunların uygulanmasını sağlamak üzere ve bunlara aykırı olmamak şartıyla, yönetmelikler çıkarabilecektir. Ayrıca bakanlıklar ve kamu tüzelkişileri, kendi görev alanlarını ilgilendiren kanunların ve Cumhurbaşkanlığı kararnamelerinin uygulanmasını sağlamak üzere ve bunlara aykırı olmamak şartıyla, yönetmelikler çıkarabilecektir. Değişiklikten sonra vergi kanunlarının uygulanmasına yönelik ikincil mevzuat düzenlemeleri konusunda Cumhurbaşkanı ilgili bakanlık ve kamu tüzel kişiliği yetkili olacaktır.

Anayasanın 148 inci maddesinde öngörülen değişiklikle Anayasa Mahkemesinin görev ve yetkileri arasına Cumhurbaşkanlığı kararnamelerinin Anayasaya şekil ve esas bakımlarından uygunluğunu denetleme ve bireysel başvuruları karara bağlama görev ve yetkileri de dâhil edilmektedir. Anayasanın150 inci maddesi için öngörülen değişiklikle Cumhurbaşkanlığı Kararnameleri için de Anayasaya aykırılığı iddiasıyla Anayasa Mahkemesinde doğrudan doğruya iptal davası açabilme hakkı, Türkiye Büyük Millet Meclisinde en fazla üyeye sahip iki siyasi parti grubuna ve üye tamsayısının en az beşte biri tutarındaki üyelere bırakılmaktadır. Ayrıca 150 inci maddede öngörülen değişiklik uyarınca bir davaya bakmakta olan mahkemenin, uygulanacak Cumhurbaşkanlığı kararnamesinin hükümlerini Anayasaya aykırı görürse veya taraflardan birinin ileri sürdüğü aykırılık iddiasının ciddi olduğu kanısına varırsa, Anayasa Mahkemesinin bu konuda vereceği karara kadar davayı geri bırakabilecektir.

Bu durumda vergi ile ilgili çıkarılacak Cumhurbaşkanlığı kararnamesine karşı ancak Anayasa Mahkemesinde dava açılabilmekte, dava açma yetkisi önemli ölçüde sınırlandırılmaktadır. Vergi ile ilgili Bakanlar Kurulu Kararına karşı davalar Danıştay’da açılabilirken artık bu söz konusu olamayacaktır. Her ne kadar Danıştay Kanunun 24 üncü maddesinde Bakanlar Kurulu Kararlarına karşı ilk derece mahkemesi olarak dava açılabileceği belirtilmişse de Anayasa değişikliğinin gerçekleşmesi halinde bu hüküm esas alınarak Cumhurbaşkanlığı Kararnamelerine karşı Danıştay’da doğrudan dava açılamayacaktır.

Yorumlarınızı Bize Yazınız

Soru Sor