Vergi, Maliye, Ekonomi, Sosyal Güvenlik, Ticaret Hukuku Hakkındaki Herşey

Ekonomi, Maliye

Okan ATAK
Okan ATAK
14525OKUNMA

Ana Hatları ile Koronavirüs (COVİD-19) Salgınına Karşı Alınan Ekonomik ve Vergisel Tedbirler

2019’un son günlerinde ilk kez Çin’in Wuhan kentinde ortaya çıkan Koronavirüs küresel salgını, yaklaşık 3 ay gibi kısa bir sürede tüm dünyaya yayıldı. Türkiye’de ise Sağlık Bakanı Koca’nın yaptığı açıklamayla, ilk Koronavirüs vakası 11 Mart 2020 tarihinde görüldü. Bu kapsamda, hükümetçe Koronavirüs salgınını önlemek için hukuki, siyasi ve idari olarak bir dizi radikal kararlar alındı. Ardından, Koronavirüsün yayılmasını önlemek amacıyla alınan bu önlemlerin neden olacağı olumsuzlukları gidermek için de ekonomik, mali ve vergisel olarak birçok tedbirler alındı.

Bu kapsamında ilk olarak, Cumhurbaşkanı Erdoğan tarafından 18 Mart 2020 tarihinde açıklanan ve Koronavirüs salgının etkilerini azaltmak için hayata geçirilen “Ekonomik İstikrar Kalkanı Paketi” açıklandı. Ardından, çeşitli kurum ve kuruluşlarca da birçok yardım ve önlem paketleri devreye alındı. Bu doğrultuda, Hazine ve Maliye Bakanlığı da mükelleflerin Koronavirüsten olumsuz etkilenmemesi için bazı tedbirler aldı. Alınan bu tedbirler doğrultusunda birçok yasal ve idari düzenlemeler yapıldı.

Koronavirüs salgını doğrultusunda alınan hukuki, siyasi, idari, iktisadi, sosyal ve ekonomik tedbirlerin; başta anayasa hukuku olmak üzere idare hukuku, borçlar hukuku, ticaret hukuku, iş hukuku ve vergi hukuku gibi birçok hukuk alanını ilgilendirdiği aşikârdır.

Bu yazıda ise Türkiye’de ekonomik ve vergisel olarak yapılan düzenlemeler ana hatlarıyla ele alınacaktır.

1. Koronavirüs Salgını Nedeniyle Alınan Ekonomik ve Vergisel Tedbirlere İlişkin Yasal Düzenlemeler

Koronavirüs ile mücadele kapsamında birçok ekonomik ve vergisel tedbirler alınmıştır. Söz konusu ekonomik ve vergisel tedbirlere ilişkin yasal düzenlemeler aşağıdaki gibidir.

  • 7226 sayılı Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun
  • 2278 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı (Mal ve Hizmetlere Uygulanacak Katma Değer Vergisi Oranlarının Tespitine İlişkin Kararda Değişiklik Yapılmasına Dair Karar)
  • 2279 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı (İcra Ve İflas Takiplerinin Durdurulması Hakkında Karar)
  • 2283 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı (Covid-19 Salgını Nedeniyle Zarar Gören Esnaf Ve Sanatkârların, Türkiye Halk Bankası Anonim Şirketince Düşük Faizli Kredi Kullandırılmasına İlişkin Kararlar Kapsamındaki Kredi Borçlarının Ertelenmesine Dair Ekli Kararın Yürürlüğe Konulması Hakkında Karar)
  • 518 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği
  • 125 No.lu Vergi Usul Kanunu Sirküleri
  • 126 No.lu Vergi Usul Kanunu Sirküleri
  • 68 Sıra No.lu Katma Değer Vergisi Sirküleri
  • 2020-1 Sayılı Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik Ve Yeminli Mali Müşavirlik Kanunu Sirküleri
  • Türkiye Bankalar Birliğinin 27/3/2020 Tarihli Kararı
  • Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulunun 19.03.2020 Tarih ve 8949 Sayılı Kararı

2. Koronavirüs Salgını Nedeniyle Alınan Ekonomik (Mali) Tedbirler

Yukarıda bahsedilen ve yapılan yasal düzenlemeler doğrultusunda, Koronavirüs salgını ile mücadele kapsamında alınan ekonomik tedbirleri ise başlıklar halinde aşağıdaki gibi sıralayabiliriz.

  • İrtifak hakkı ve ecrimisil bedellerinin ödeme sürelerinde erteleme
  • İcra ve iflas takiplerinin durdurulması
  • Konut kredisine destek verilmesi
  • Kısa çalışma ödeneğinden yararlanma konusunda destek verilmesi
  • Telafi çalışması yaptırabilme süresinde uzatma
  • İşyeri kirasının ödenmemesinin fesih nedeni olmaması
  • Karşılıksız çek ve senetlere sicil affının getirilmesi
  • Karşılıksız çek düzenleme fiillerine infaz durdurmanın getirilmesi
  • İhracatçıya stok finansmanı desteğinin getirilmesi
  • Kredi garanti fonu desteği
  • Esnafın kredi ödemelerine erteleme
  • Elektrik ve doğal gaz faturalarında erteleme yetkisinin verilmesi
  • İşverene ücret desteği
  • Şirket genel kurullarına erteleme imkânı
  • Eximbank kredilerinde ve taahhüt kapatmalarında erteleme
  • Dava açma ve benzeri başvuru sürelerinin durdurulması
  • Çek ödeme destek kredisi
  • Ekonomik istikrar kalkanı kredi desteği

3. Koronavirüs Salgını Nedeniyle Alınan Vergisel Tedbirler

Yukarıda bahsedilen ve yapılan yasal düzenlemeler doğrultusunda, Koronavirüs ile mücadele kapsamında alınan vergisel tedbirleri kısaca aşağıdaki gibi sıralayabiliriz.

  • 2019 yılı gelir vergisi beyanname verme ve ödeme süresi uzatıldı.
  • Şubat/2020 dönemi KDV beyanname verme ve ödeme süresi uzatıldı.
  • Şubat/2020 dönemi BA-BS Bildirimlerini verme süresi uzatıldı.
  • Mart ayında oluşturulması gereken e-defter ve e-defter beratlarının süresi uzatıldı.
  • 1 Nisan 2020’de yürürlüğe girmesi planlanan konaklama vergisinde erteleme yapıldı.
  • Vergi dairelerine verilmesi gereken YMM tasdik raporlarının teslimi uzatıldı.
  • Mükellefler için mücbir sebep ilan edildi.
  • Mücbir sebep ilanı nedeniyle Nisan, Mayıs ve Haziran aylarında verilmesi gereken muhtasar beyannamelerin verilme ve bu beyanlar üzerine tahakkuk edecek olan vergilerin ödeme süresi uzatıldı.
  • Mücbir sebep ilanı nedeniyle Nisan, Mayıs ve Haziran aylarında verilmesi gereken KDV beyannamelerin verilme ve bu beyanlar üzerine tahakkuk edecek olan vergilerin ödeme süresi uzatıldı.
  • Mücbir sebep ilanı nedeniyle Nisan, Mayıs ve Haziran aylarında verilmesi gereken BA-BS Bildirimlerinin verilme süresi uzatıldı.
  • Mücbir sebep ilanı nedeniyle Nisan, Mayıs ve Haziran aylarında oluşturulması gereken e-defter ve e-defter beratlarının süresi uzatıldı.
  • Sokağa çıkma yasağı getirilenlerin (65 yaş ve üstü ile kronik rahatsızlığı bulunan mükellef ve meslek mensuplarının) vergisel ödevlerinde erteleme yapıldı. (Sokağa çıkma yasağının başladığı tarih ile sona ereceği tarih arasındaki dönemde verilmesi gereken beyannameler ile bunlara istinaden tahakkuk eden vergilerin ödeme süresi uzatıldı.)
  • Yurtiçi hava yolu ile yolcu taşımacılığı hizmetinde KDV oranı %1’e indirildi.
  • Vergisel işlemlerle ilgili olarak dava açma ve benzeri başvurulara ilişkin bazı süreler durduruldu.
  • Vergi dairesine gitmeden kredi kartıyla internetten ödenebilen vergi türlerinin kapsamı genişletildi.

4. Sonuç

Çin’de ortaya çıkan ve tüm Dünyaya yayılmasıyla birlikte, Dünya Sağlık Örgütünce pandemi ilan edilen Covid-19 nedeniyle ülkemizde bir dizi önlemler alındı. Bu noktada ülkemizde, Koronavirüse karşı baştan itibaren özellikle Sağlık Bakanlığı koordinasyonunda, sağduyulu ve duyarlı bir politika izlendi. Alınan bu önlemlerin, ekonomiye olumsuz etkilerinin olacağı düşünülerek bu kapsamda bazı ekonomik ve vergisel düzenlemeler yapıldı. Bu köşe yazısında, ülkemizde yaşanan Koronavirüs tehdidi sonrası alınan ekonomik ve vergisel tedbirler ana hatlarıyla anlatılmaya çalışıldı. Genel olarak özetle, açıklanan Koronavirüsün olumsuz etkisini azaltıcı amaçlı alınan ekonomik ve vergisel tedbirlerin, diğer ülkelerde alınan önlemlere benzer olduğu ancak diğer ülkelere nispeten daha kapsamlı olduğu belirtilebilir.

(Bu köşe yazısı; Hasan Dönmez ve Okan Atak tarafından kaleme alınan ve Nisan 2020 tarih ve 379 sayılı Vergi Sorunları Dergisinde “Özel Ek: Koronavirüs (Covid-19) Salgınına Karşı Alınan Tedbirlerin İşçi Ve İşveren Üzerindeki Muhtemel Olumsuz Etkilerini Bertaraf Etmek Amacıyla Vergi Ve Sosyal Güvenlik Mevzuatında Yapılan Düzenlemeler” başlığıyla yayımlanan çalışmadan yararlanılarak oluşturulmuştur.)

Yorumlarınızı Bize Yazınız

Soru Sor