Yeni yargı paketinde vergi suçlarıyla ilgili düzenlemeler
Sekizinci Yargı Paketi şeklinde isimlendirilen “Ceza Muhakemesi Kanunu ile Bazı Kanunlarda ve 659 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi” TBMM Adalet Komisyonu’ndan geçti. TBMM Genel Kurulu’ndaki görüşmeler sonrasında kabul edilerek mart başında yürürlüğe girmesi bekleniyor.
17 kanun ve bir kanun hükmünde kararnamede değişiklik öngören bu Kanun Teklifi’nde, özellikle 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu (CMK), Avrupa İnsan Hakları Mahkemesine Yapılmış Bazı Başvuruların Tazminat Ödenmek Suretiyle Çözümüne Dair Kanun (6384 SK) ve Kişisel Verilerin Korunması Kanunu (6698 SK) ile ilgili düzenlemeler dikkat çekiyor. Bunlar arasından, vergi kaçakçılığı suçu başta gelmek üzere vergi suçlarıyla ilgili öne çıkanlar şunlar:
Hükmün açıklanmasının geriye bırakılması (HAGB)
HAGB kararı tamamen mahkemeye bırakılmakta ve HAGB istemeyen kişinin buna karşı istinaf yoluna başvurması öngörülmekte. HAGB kararı, diğer şartların yanı sıra, suç nedeniyle kendisine verilen hapis cezası iki yıl veya daha az süreliyse ve kişinin daha önce kasıtlı bir suçtan mahkumiyeti yoksa verilebiliyor. HAGB kararı sayesinde, denetim süresi içinde yükümlülüklerini yerine getiren ve kasten başka bir suç işlemeyen kişi hakkında mahkumiyet hükmü hukuki bir sonuç doğurmuyor.
Uygulamada HAGB, zararın mevcudiyetine bağlı olarak özellikle “muhteviyatı itibariyle yanıltıcı belge düzenleme veya bu belgeyi kullanma” ile “defterlere kaydı gereken hesap ve işlemleri vergi matrahının azalması sonucunu doğuracak şekilde tamamen veya kısmen başka defter, belge veya diğer kayıt ortamlarına kaydetme” eylemiyle işlenen vergi kaçakçılığı suçu bakımından sık uygulanan bir kurum.
Adli kontrol işlemleri
Yakalama ve tutuklama işlemlerinin yanı sıra adli kontrol işlemlerine karşı da, “kanunda öngörülen başvuru imkanlarından yararlandırılmayan” kişilere tazminat isteminde bulunma yolu açılıyor. İstem 6384 SK ile kurulmuş olan Komisyon’a yapılacak. Adli kontrol olarak “konutu terk etmeme” ödevi getirilmişse, bu şekilde geçen sürenin cezadan mahsubu öngörülmekte.
Sorgusu yapılmamış kaçak sanık
Hakkındaki soruşturma veya kovuşturmanın sonuçsuz kalmasını sağlamak amacıyla yurt içinde saklanan veya yabancı ülkede bulunan ve bu nedenle kendisine ulaşılamayan kaçak sanık hakkında, sorgusu yapılmamışsa, “mahkumiyet ve ceza verilmesine yer olmadığı kararı” verilememesi kabul ediliyor. Böylece, sanığın sorgusu yapılmadan davanın bitmesi engellenmekte.
Adli para cezası miktarı
Bir güne karşılık gelen adli para cezasının alt sınırı 100 TL üst sınırı ise 500 TL şeklinde düzenlenmekte.
İstinaf ve temyiz yoluna başvuru süresi
Vergi suçları dahil ceza muhakemesinde istinaf ve temyiz kanun yollarına başvuru süresi, hükmün gerekçesiyle birlikte tebliğ edildiği tarihten itibaren iki hafta olması kabul edilmekte.
Makul sürede yargılanma hakkının ihlali halinde tazminat
Ceza hukuku kapsamındaki soruşturma ve kovuşturmalar ile özel hukuk ve idare hukuku kapsamındaki uzun süren yargılamalar bakımından, makul sürede yargılanma hakkının ihlali iddiasıyla manevi tazminat talebi için 6384 SK ile kurulu Komisyon’a müracaat edilebilecek. Son olarak, ayrı bir yazı konusu olmak üzere, vergi ödevlileri ile ilgili kişisel verilerin yurtdışına aktarılması ile ilgili olarak 6698 SK’da değişiklikler yapıldığına işaret edelim.
(DÜNYA Gazetesinde yayınlanmış olup Sn. Başaran Yavaşlar’ın özel izni ile yayınlanmaktadır.)