Vergi İdaresinin Borç Sorgulama Hizmetinin Kapsamı
Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından esas alınan mükellef odaklı hizmet anlayışı kapsamında uygulamaya konulan www.gib.gov.tr’deki Borç Bilgilendirme Servisi ile sürekli ve süreksiz yükümlülükler nedeniyle vadesi geçmiş vergi borcu bulunanlar ile adlarına idari para cezası kesilen kişilere borçlarını sorgulayabilme imkanı getirilmiştir.
Vatandaşlar, Borç Bilgilendirme Servisinden T.C. Kimlik bilgilerini kullanarak, vergi dairelerine intikal etmiş olan bütün borçlarını (vergi borçları, motorlu taşıtlar vergisi, trafik para cezası, idari para cezası, yurt-kur harcı, yargı harcı gibi) www.gib.gov.tr adresinden öğrenebilmektedirler.
Vergi Usul Kanununun 8. maddesine göre mükellef, vergi kanunlarına göre kendisine vergi borcu terettüp eden gerçek veya tüzelkişidir. Vergi sorumlusu ise, verginin ödenmesi bakımından, alacaklı vergi dairesine karşı muhatap olan kişidir. Vergi, özel kanunlarında gösterilen süreler içinde ödenir ve ödeme süresinin son günü verginin vadesi tarihidir. 6183 sayılı AATUHK’nun ödeme zamanı başlıklı 37. maddesine göre; amme alacakları kendi kanunlarında belli edilen zamanlarda ödenir. Özel kanunlarında ödeme zamanı tespit edilmemiş amme alacakları ise Maliye Bakanlığınca belirtilecek usule göre yapılacak tebliğden itibaren bir ay içinde ödenir. Bu ödeme müddetinin son günü amme alacağının vadesi günüdür ve amme borçlusu isterse borcunu vadesinden önce ödeyebilir.
6183 sayılı Kanunun 51. maddesine göre; amme alacağının ödeme müddeti içinde ödenmeyen kısmına vadenin bitim tarihinden itibaren her ay için ayrı ayrı (2010/965 Sayılı B.K.K. ile 19.10.2010 tarihinden itibaren) %1,40 oranında gecikme zammı uygulanmaktadır. Ay kesirlerine isabet eden gecikme zammı günlük olarak hesaplanmaktadır. Gecikme zammı, Vergi Usul Kanununa göre uygulanan vergi ziyaı cezalarında belirlenen gecikme zammı oranında; mahkemeler tarafından verilen ve ceza mahiyetinde olan amme alacaklarında ise bu oranın yarısı ölçüsünde uygulanır. Bunların dışındaki ceza mahiyetinde olan amme alacaklarına ise gecikme zammı uygulanmaz.
Bu çalışmada, vadesi geçmiş vergi borcu olan mükellefler ile vergi borcu olmamakla birlikte haklarında idari para cezası kesilenlerin vergi dairesine gitmeden hızlı bir şekilde Vergi İdaresinin resmi internet sayfasında (www.gib.gov.tr) bulunan Borç Bilgilendirme Servisinden borçlarını vergi mahremiyeti ilkesi kapsamında nasıl öğrenebilecekleri konusu ele alınacaktır.
Borç Sorgulama Servisinin Kapsamı (www.gib.gov.tr/SMS/Mobil Cihazlar)
Vergi İdaresi tarafından internet vergi dairesinde yer alan motorlu taşıtlar vergi dairesi kanalıyla motorlu taşıtlar vergisi mükellefi olan kişilerin araçlarına ilişkin olarak; araç bilgilerini, ödenmesi gereken motorlu taşıtlar vergisini, yaptıkları ödemeleri, trafik para cezalarını sorgulama yapma imkanları bulunmaktadır. Motorlu taşıtlar vergisi ve trafik para cezalarına ilişkin olarak uzunca bir süredir var olan bu sorgulama imkanı, 2012 yılından bu yana diğer vergi borçları ve idari para cezalarını da dahil olmak üzere vergi dairesi kayıtlarında bulunan tüm borçları kapsayacak şekilde genişletilmiştir. Vergi İdaresi yapmış olduğu açıklamada; vatandaşlar tarafından BİMER ve Bilgi Edinme Hakkı Kanunu çerçevesinde gönderilen dilekçelerde, Devlete herhangi bir vergi borcu bulunup bulunmadığı konusunda taleplerin artması üzerine sürekli ve süreksiz yükümlülükler nedeniyle vadesi geçmiş vergi borcu bulunanların belli şartlar dahilinde kamuoyu ile paylaşılmasına karar verildiği belirtilmektedir.
a- Borç sorgulama hizmetinden haberdar olmayan kişilere SMS gönderilmesi
www.gib.gov.tr’de Borç Bilgilendirme Servisi hazırlanarak dileyen mükelleflerin buradan borçlarını sorgulayabilmeleri imkanı getirilmiştir. Bununla birlikte, bu hizmetten haberdar olmayan mükelleflerin olabileceği dikkate alınarak ve borcu bulunduğuna ilişkin bilgisi olamayanları da bilgilendirmek amacıyla T.C. Kimlik Numarası bazında üzerine kayıtlı GSM numarası bulunanlara SMS gönderilmesi hizmeti başlatılmıştır.
TC Kimlik Numarasına göre GSM firmalarının kayıtları esas alınarak o T.C. Kimlik Numarasına ait hangi cep telefonu varsa kullanıcısına bakılmaksızın sadece GSM hat sahibi için SMS gönderilmiştir. Gelen SMS, hat sahibinin borcunu gösterdiğinden cep telefonunu kullanan kişi hattın sahibi değilse dikkate almaması veya en yakın vergi dairesine başvurması gerekir. Borç bilgilendirme kapsamında borçlu mükelleflerin TC Kimlik Numaraları baz alınarak liste hazırlanmış olup, bu listede yer alan T.C. Kimlik Numaralarına ait GSM hat numaralarına (kullanıcısına bakılmaksızın) SMS gönderilmiştir. T.C. Kimlik Numarasına ait tüm hatlar için gönderim işlemi yapılmış olup, o T.C. Kimlik Numarasına ait hangi GSM hattına gitme işlemi başarılı olursa o hatta gitmiş olacak, diğerleri için gönderim işlemi devam etmeyecektir.
Gönderilen SMS’de, vergi mahremiyetini ihlal eden herhangi bir bilgiye yer verilmemiş olup, sadece kayıtlarda borçlu göründüğü ve bu borcun www.gib.gov.tr adresindeki Borç Bilgilendirme Servisinden ya da en yakın vergi dairesinden öğrenilebileceği ifade edilmiştir. Vergi İdaresi tarafından vadesi geçmiş borcu bulunan mükelleflere ait T.C. Kimlik Numarasına göre her ay sonunda o aya ilişkin borçlular listesi çıkarılmakta ve aylık bazda olmak şartıyla bilgiler burada gösterilmektedir. Ancak, bu tarihten sonra ödeme, mahsup vs. gerçekleşmiş olabileceğinden en güncel borç bilgisi için en yakın vergi dairesine başvurulması gerekmektedir ( www.gib.gov.tr/Borç Bilgilendirme Servisi/Uyarılar).
b- Kimlik bilgileri ile sisteme giriş yapılmaktadır
Vergi İdaresinin resmi internet sayfası olan www.gib.gov.tr adresinde bulunan Borç Bilgilendirme Hizmetine; T.C. Kimlik No, Nüfus Cüzdanı Seri/No ve Annenizin/Babanızın/Eşinizin/Çocuğunuzun T.C. Kimlik Numarası veya Annenizin Kızlık Soyadı girilecek ve Güvenlik kodu yazılarak sisteme girilmektedir. Güvenlik kodu, giriş ekranında da uyarıda bulunulduğu üzere tamamı büyük harflerle yazılmalıdır. İnternet sayfasında yer alan borç sorgulama hizmetinin logosu aşağıda yer almakta olup, bu logoya tıklanarak giriş yapıldığında aşağıda yer alan bilgiler girilerek borç sorgulaması yapılacaktır.
Mükelleflerin mükellefiyetine ve hesap durumlarına ilişkin bilgilerin açıklanması, Vergi Usul Kanununun 5. maddesinde tanımlanan vergi mahremiyeti çerçevesinde mümkündür. Söz konusu bilgiler adli ve idari soruşturmalar kapsamında ya da mükellefin kendisinin talebi halinde açıklanabilir. Bu nedenle, Vergi İdaresi kontrol amaçlı olarak (mükellefin kendisinin sorgulayıp sorgulamadığını tespit ve teyit etmek için de) kimlik bilgileri talep edilmektedir. 
c- Gecikme zammı dahil toplam borç tutarı sorgulanabilmektedir
Borç Sorgulama Servisi gerçek kişilerin kimlik bilgileri ile girip tüm Türkiye’deki adlarına kayıtlı sürekli ve süreksiz mükellefiyete sahip tüm vergi, resim ve harç borçlarını sorgulayabilecekleri bir hizmettir. Burada, bağlı bulunulan vergi dairesi için vergi türü bazında gecikme zammı dâhil toplam borçlar gösterilmekte olup, bu borçlar ayda bir güncellenmektedir. Bu nedenle en son güncel borç durumunu göstermemektedir. Zaten borçların hesaplandığı tarih, gelen ekrandaki borç tablosunun üstündeki uyarı metni içerisinde yer almaktadır.
d- İdari para cezaları ve harçlar da sorgulanabilmektedir
Tüm vatandaşların www.gib.gov.tr internet adresinden girebilecekleri Borç Bilgilendirme Servisinden; bütün vergi borçları ile motorlu taşıtlar vergisi, trafik para cezası, idari para cezası, yurt-kur harcı, yargı harcı gibi borçlarını T.C. Kimlik bilgilerini kullanarak öğrenmeleri mümkün bulunmaktadır. Gelir İdaresi Başkanlığı olarak daha önce sürekli mükellefiyete sahip olan mükellefler için İnternet Vergi Dairesi üzerinden yapılan borç sorgulama hizmeti, süreksiz mükellefiyet ve mükellef olmayan gerçek kişilere de açılmış bulunmaktadır (https://intvd.gib.gov.tr/Borç Bilgilendirme Servisi).
e- Borç Bilgilendirme Servisine yönelik mobil uygulamalar
İnternet sayfasında yer alan Borç Bilgilendirme Servisine, akıllı mobil cihazlardan android ve apple uygulamalardan da erişilebilmesi için Vergi İdaresi tarafından yazılım hazırlanmıştır. Bu kapsamda; Ipad ve Iphone da yani IOS uygulaması kullanan akıllı mobil cihazlarda AppStore uygulamalardan (IPhone Uygulamaları) “gib borç” araması yapılarak veya https://itunes.apple.com/us/app/gib-borc-sorgulama-servisi/id620908056?ls=1&mt=8 linki aracılığı ile cihazlara kurulum yapılabilir ve borç bilgilendirme servisinden yararlanılabilir. Android uygulaması kullanan akıllı mobil cihazlarda ise Google Play Store dan “gib borç” araması yapılarak veya http://market.android.com/search?q=pname:tr.gov.ggm.vedop2.mobile linki aracılığı ile cihazlara kurulum yapılabilir ve borç bilgilendirme servisinden yararlanılabilir.
Borç Bilgilendirme Servisine İlişkin Bazı Hususlar
- Babası vefat etmiş ve eşi olmayan kişilerin sisteme giriş yapması: Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğü verilerine göre, 2007 yılında yapılan çalışma kapsamında Türk vatandaşı olan herkese (yaşamı sona ermiş olanlar dâhil) T.C. Kimlik numarası verilmiş bulunmaktadır. Bu nedenle vefat etmiş dahi olsa herkesin bir T.C. kimlik numarası bulunmaktadır ve ilgili Nüfus Müdürlüğünden öğrenilmesi mümkündür. Ayrıca, sadece eş ve babanın T.C. Kimlik Numarası değil, nüfus kayıt örneğinde (kütükte) kaydı olan anne, baba, eş veya çocuklardan herhangi birinin T.C. Kimlik numarası veya o da yoksa anne kızlık soyadı bilgisi de bu sorgulama için yeterli bulunmaktadır.
- Borçlarla ilgili gecikme zammının hesaplandığı tarih: Borç Bilgilendirme Servisiyle gerçek kişiler, kimlik bilgileri ile tüm Türkiye’deki adlarına kayıtlı sürekli ve süreksiz mükellefiyete sahip tüm vergi borçlarıyla her çeşit harç borçlarını sorgulayabilmektedir. Burada, vergi dairesi ve vergi türü bazında gecikme zammı dâhil toplam borçlar gösterilmektedir. Burada, bağlı bulunulan vergi dairesi için vergi türü bazında gecikme zammı dâhil toplam borçlar gösterilmekte olup, bu borçlar ayda bir güncellenmektedir. Bu nedenle en son güncel borç durumunu göstermemektedir. Zaten borçların hesaplandığı tarih, gelen ekrandaki borç tablosunun üstündeki uyarı metni içerisinde yer almaktadır.
- Borç bilgilendirme servisi ile gösterilmekte olan borç tutarı, vadesi geçmiş ve vadesi gelmemiş borç tutarlarını içermektedir. Ekrana getirilen borç bilgisi, vergi dairelerince sisteme girişi yapılan bilgiler olup mükellef, bu tarihten sonra ödeme yapmış, itiraz sonucu vergi dairesince düzeltme yapılmış, yeni borç oluşmuş veya tecil/taksitlendirme yapılmış olduğu halde vergi dairesince sisteme o anda girilmemiş olabilir. Bu nedenle sadece genel bilgilendirme amacı taşıyan bu ekrandaki borç bilgisi yerine en güncel ve detaylı borç bilgisini almak isteyen mükellefler en yakın vergi dairesi müdürlüğüne başvurması gerekmektedir.
- Sisteme girilemiyorsa nüfus kayıtlarda hata olabileceğinden bu konuda nüfus müdürlüğüne başvurulması gerekir: Anne kızlık soyadı bilgisi, Vergi İdaresi tarafından elektronik ortamda web servisle Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğü (bağlı bulunulan nüfus müdürlüğü) sistemi olan MERNİS’in bu amaçla hazırlanmış olan ekranına bağlanarak sorgulanmaktadır. Hata mesajı veriyorsa ya yanlış girilmiştir ya da nüfus müdürlüğündeki kayıtta hata vardır. Bu konuda Nüfus Müdürlüğüne başvurulabilir. Ancak, sorgulama yapılması için anne kızlık soyadı zorunlu olmayıp, Annenizin/ Babanızın/Eşinizin/Çocuğunuzun T.C. kimlik numarası alanında anne, baba, eş veya çocuklardan herhangi birine ait T.C. Kimlik Numarası da girilebilir. Hiçbir şekilde sorgulama yapılamıyorsa www.gib.gov.tr adresindeki borç bilgilendirme servisindeki kayıtlar vergi dairesi kayıtları ile aynı olduğundan, en yakın vergi dairesi müdürlüğüne gidilerek borçlar öğrenilebilir.
Vatandaşların Bilinmeyen Numaralar Yoluyla Borç Sorgulama Yaptırması
Mükelleflerin, mükellefiyetine ve hesap durumlarına ilişkin bilgilerin açıklanması, Vergi Usul Kanununun 5’inci maddesinde tanımlanan vergi mahremiyeti çerçevesinde mümkündür. Söz konusu bilgiler adli ve idari soruşturmalar kapsamında ya da mükellefin kendisinin talebi halinde açıklanabilir. Bu nedenle, Vergi İdaresi kontrol amaçlı olarak (mükellefin kendisinin sorgulayıp sorgulamadığını tespit ve teyit etmek için de) kimlik bilgilerini talep etmektedir. Vatandaşların bilinmeyen numaralar servislerini arayarak kendi kimlik bilgilerini onlarla paylaşmaları hususunda dikkatli olmaları gerekmekte olup, paylaştıkları bu bilgileri kendi aleyhlerine kullanılması durumunda, vergi mahremiyeti kapsamında Vergi İdaresinin bir sorumluluğu olmayacaktır. Bu nedenle, kişilerin borç sorgulamalarını Vergi İdaresinin www.gib.gov.tr internet sayfasında bulunan Borç Sorgulama Servisi üzerinden kendilerinin yapması en doğrusu olacaktır. Kişilerin borç durumlarını öğrenmek için kimlik bilgilerini başka kişi ve kurumlarla paylaşmaları sonucunda, paylaştıkları bu bilgilerin gizli kalması konusunda sıkıntı yaşanabileceğinden dikkatli olmaları gerekir.
Sonuç
Gelir İdaresi Başkanlığı daha önce sürekli mükellefiyete sahip olan mükellefler için İnternet Vergi Dairesi üzerinden yapılan borç sorgulama hizmetini, 2012 yılından bu yana süreksiz mükellefiyet ve mükellef olmayan gerçek kişilere de açmıştır. Vatandaşlar, Borç Bilgilendirme Servisi Hizmeti ile T.C. Kimlik bilgilerini kullanarak, vergi dairelerine intikal etmiş olan vergi borçlarını, motorlu taşıtlar vergisi, trafik para cezası, idari para cezası, yurt-kur harcı, yargı harcı gibi bütün borçları www.gib.gov.tr adresinden öğrenebilmektedirler.
Öte yandan, vatandaşlar/mükellefler tarafından www.gib.gov.tr adresindeki Borç Bilgilendirme Servisinin sadece bilgilendirme amaçlı olduğu unutulmamalı ve tereddüt edilen bir durum söz konusu olduğunda kesin kayıtlar ve bilgiler için bağlı oldukları vergi dairesine gitmeleri gerekmektedir. Güncel ve detaylı borç bilgisini almak isteyen mükelleflerin en yakın vergi dairesi müdürlüğüne başvurması gerekmektedir. Ayrıca, mükelleflerin vergi mahremiyeti kapsamında bilinmeyen numaralar aracılığıyla veya diğer şekillerde borçlarını sorgulatmaları konusunda son derece dikkatli olmaları ve kendi bilgilerini 3. şahıslarla paylaşırken gerekli hassasiyeti göstermeleri gerekir.
Bu yazı ilk olarak 2013 yılında Maliye Postası dergisinde yayınlanmış olup yazarın güncellemesiyle ve izniyle yeniden sitemizde yayınlanmaktadır.
Yorumlar