Rüşvetin Vergisi Var mı?
Türk Dil Kurumu sözlüğünde rüşvet, “yaptırılmak istenen bir işte yasa dışı kolaylık ve çabukluk sağlanması için bir kimseye mal veya para olarak sağlanan çıkar” olarak tanımlanmıştır.
Türk Ceza Kanunu’na göre de “görevinin ifasıyla ilgili bir işi yapması veya yapmaması için, doğrudan veya aracılar vasıtasıyla, bir kamu görevlisine veya göstereceği bir başka kişiye menfaat sağlayan kişi, dört yıldan oniki yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.” hükmü bulunmaktadır.
Peki, rüşvet aldığı sabit olan ve bu konuda hüküm giyen kişilerin elde etmiş oldukları bu gelir için herhangi bir vergi ödemeleri söz konusu olacak mıdır?
Yedi gelir unsuru
Türk gelir vergisi net artış yerine sistemi kaynak esasını benimsemiştir. Yani elde edilen her gelirin Kanun’da tanımlanmış yedi gelir unsurundan birine dâhil olması gerekmektedir. Diğer bir deyişle bir kişinin elde etmiş olduğu gelir Kanun’da tanımlanmış gelir unsurlarının içine dâhil edilemiyorsa vergilendirilmesi de mümkün olmayacaktır.
Gelir Vergisi Kanunu’na göre bazı rüşvet türleri vergiye tabi iken bazıları verginin konusuna girmemektedir.
Gelir Vergisi Kanunu’nun 82/2 maddesi aynen şu şekildedir: “Ticari veya zirai bir işletmenin faaliyeti ile serbest meslek faaliyetinin durdurulması veya terk edilmesi, henüz başlamamış olan böyle bir faaliyete hiç girişilmemesi, ihale, artırma ve eksiltmelere iştirak edilmemesi karşılığında elde edilen hâsılat.”
Kanun maddesinden de anlaşılacağı üzere, sadece yukarıda sayılan rüşvet türleri gelir vergisine tabi olacaktır. Örneğin ihaleye katılmamak karşılığı elde edilen hâsılat gibi.
Ya veraset ve intikal vergisi?
Öte taraftan, bir kamu görevlisinin arsadan imar geçirmek karşılığı edindiği menfaat tutarı ne olursa olsun gelir vergisinin konusuna girmeyecektir. Aynı şekilde elde edilen menfaat bir ivaz karşılığı olduğundan veraset ve intikal vergisinin konusuna da girmeyecektir.
Dolayısıyla Kanun koyucu özel sektör tarafından elde edilen rüşveti gelir tanımının içine sokarken bir kamu görevlisinin bu görevini kötüye kullanmak suretiyle elde ettiği geliri verginin konusu dışında tutmuştur.