Gelir Vergisi Kanunu’ndaki 2016 Yılı Maktu Had ve Tutarları
193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun mükerrer 123. maddesinde yer alan hüküm gereğince; Gelir Vergisi Kanununun 21, 23/8, 31, 47, 48, mükerrer 80, 82, 86 ve 103. maddelerinde yer alıp, 2015 yılında uygulanan had ve tutarlar, 2015 yılı için %5,58 olarak tespit edilen yeniden değerleme oranında arttırılmak suretiyle 2016 yılı için belirlenmiştir. 25.12.2015 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan 290 Seri No.lu Gelir Vergisi Genel Tebliğinde yer alan 2016 takvim yılında uygulanacak olan maktu had ve tutarlar şöyledir.
Mesken Kira Gelirine Uygulanacak İstisna Tutarı
Gelir Vergisi Kanununun 21. maddesinde yer alan mesken kira gelirleri için uygulanan istisna tutarı, 2016 takvim yılında elde edilen kira gelirleri için 3.800 TL olarak belirlenmiştir. Buna göre, 2016 yılı için belirlenen istisna tutarı olan 3.800 TL’nin altında mesken kira geliri elde edenler yıllık gelir vergisi beyannamesi vermeyecektir. Bilindiği üzere, 2015 yılında elde edilen mesken kira gelirlerine uygulanacak istisna tutarı 3.600 TL olup, bu tutarı geçen mesken kira gelirlerinin 1-25 Mart/2016 tarihinde beyan edilmesi gerekmektedir.
Hizmet Erbabına Verilecek Yemek Bedeline İlişkin İstisna Tutarı
Gelir Vergisi Kanununun 23/8. maddesinde yer alan, işverenler tarafından işyeri veya işyerinin müştemilatı dışında kalan yerlerde hizmet erbabına yemek verilmek suretiyle sağlanan menfaatlere ilişkin istisna tutarı, 2016 takvim yılında uygulanmak üzere 13,70 TL olarak belirlenmiştir.
Engellilik İndirimi Tutarları
Gelir Vergisi Kanununun verginin hesaplanması başlıklı 104. maddesinde, yıllık gelir vergisinin vergiye tabi gelirlerin yıllık toplamından GVK’nın 31. maddesindeki engellilik indirimi düşüldükten sonra vergi tarifesinin uygulanması suretiyle hesaplanacağı belirtilmektedir.
| 1. Derece Engelliler İçin (Çalışma gücünün asgari %80’ini kaybetmiş olanlar) | 900 TL |
| 2. Derece Engelliler İçin (Çalışma gücünün asgari %60’ını kaybetmiş olanlar) | 460 TL |
| 3. Derece Engelliler İçin (Çalışma gücünün asgari %40’ını kaybetmiş olanlar) | 210 TL |
Basit Usule Tabi Olmanın Genel Şartlarından Olan İşyeri Kira Bedeline İlişkin Tutar
290 Seri No.lu Gelir Vergisi Genel Tebliği ile Gelir Vergisi Kanununun 47. maddesinin (2) numaralı bendinde yer alan yıllık kira bedeli toplamı, 2016 takvim yılında uygulanmak üzere büyükşehir belediye sınırları içinde 6.300 TL, diğer yerlerde 4.200 TL olarak tespit edilmiştir.
Basit Usule Tabi Olmanın Özel Şartlarını Belirleyen Hadler
290 Seri No.lu Gelir Vergisi Genel Tebliği ile GVK’nın 48. maddesinde yer alan hadler, 2016 takvim yılında uygulanmak üzere; 1 numaralı bent için 88.000 TL ve 126.000 TL, 2 numaralı bent için 42.000 TL ve 3 numaralı bent için ise 88.000 TL olarak belirlenmiştir.
Değer Artışı Kazançlarına İlişkin İstisna Tutarı
Gelir Vergisi Kanununun mükerrer 80. maddesinde yer alan değer artışı kazançlarına ilişkin istisna tutarı, 2016 takvim yılı gelirlerine uygulanmak üzere 11.000 TL olarak belirlenmiştir. Öte yandan, 2015 yılı değer artışı kazançlarına ilişkin olarak uygulanacak istisna tutarı 10.600 TL olup, bu tutarı aşan değer artış kazancının Mart/2016 tarihinde beyan edilmesi gerekmektedir.
Arızi Kazançlara İlişkin İstisna Tutarı
Gelir Vergisi Kanununun 82. maddesinde yer alan arızi kazançlara ilişkin istisna tutarı 2016 takvim yılı gelirlerine uygulanmak üzere 24.000 TL olarak belirlenmiştir. Bilindiği üzere, 2015 yılı arızi kazançlara ilişkin istisna tutarı 23.000 TL olup, bu tutarı aşan kazanç tutarının Mart/2016 tarihinde beyan edilmesi gerekmektedir.
Tevkifata ve İstisnaya Konu Olmayan Menkul ve Gayrimenkul Sermaye İratlarına İlişkin Beyanname Verme Sınırı
Gelir Vergisi Kanununun “Toplama yapılmayan haller” başlıklı 86. maddesinin birinci fıkrasının (1) numaralı bendinin (d) alt bendinde yer alan tevkifata ve istisnaya konu olmayan menkul ve gayrimenkul sermaye iratlarına ilişkin beyanname verme sınırı, 2016 takvim yılı gelirlerine uygulanmak üzere 1.580 TL olarak belirlenmiştir. Öte yandan, yukarıdaki gelirler için 2015 yılı için belirlenen beyanname verme sınırı 1.500 TL olup, bu tutarın aşılması halinde gelirin tamamı Mart/2016 tarihinde beyan edilecektir.
2016 Yılında Uygulanacak Gelir Vergisi Tarifesi
Bilindiği üzere, GVK’nın 103. maddesinde yer alan gelir vergisine tabi gelirlerin vergilendirilmesinde esas alınan tarife, 2015 takvim yılı gelirlerinin vergilendirilmesinde esas alınmak üzere 287 Seri No.lu Gelir Vergisi Genel Tebliği ile aşağıdaki şekilde belirlenmişti.
| 12.000 TL'ye kadar | % 15 |
| 29.000 TL'nin 12.000 TL'si için 1.800 TL, fazlası | % 20 |
| 66.000 TL'nin 29.000 TL'si için 5.200 TL, (ücret gelirlerinde 106.000 TL'nin 29.000 TL'si için 5.200 TL), fazlası | % 27 |
| 66.000 TL'den fazlasının 66.000 TL'si için 15.190 TL, (ücret gelirlerinde 106.000 TL'den fazlasının 106.000 TL'si için 25.990 TL), fazlası | % 35 |
| oranında vergilendirilir. |
Öte yandan, 290 Seri No.lu Gelir Vergisi Genel Tebliği ile GVK’nın 103. maddesinin birinci fıkrasında yer alan gelir vergisine tabi gelirlerin vergilendirilmesinde esas alınan tarife, 2016 takvim yılı gelirlerinin vergilendirilmesinde esas alınmak üzere aşağıdaki şekilde yeniden belirlenmiştir.
| 12.600 TL'ye kadar | % 15 |
| 30.000 TL'nin 12.600 TL'si için 1.890 TL, fazlası | % 20 |
| 69.000 TL'nin 30.000 TL'si için 5.370 TL, (ücret gelirlerinde 110.000 TL'nin 30.000 TL'si için 5.370 TL), fazlası | % 27 |
| 69.000 TL'den fazlasının 69.000 TL'si için 15.900 TL, (ücret gelirlerinde 110.000 TL'den fazlasının 110.000 TL'si için 26.970 TL), fazlası | % 35 |
| oranında vergilendirilir. |
Basit Usulde Vergilendirmeye İlişkin Olarak Kar Hadleri Emsallerine Göre Düşük Olarak Tespit Edilmiş Bulunan Emtia İçin Özel Hadler
Milli piyango bileti, akaryakıt, şeker ve bunlar gibi kar hadleri emsallerine göre düşük olarak tespit edilmiş bulunan emtia için özel hadler belirleme yetkisi GVK’nın 48. maddesi ile Maliye Bakanlığına verilmiştir. Bu yetki kullanılarak, anılan maddelerin ticaretini yapanların, 2016 takvim yılında da basit usulden yararlanabilmeleri için; alış, satış veya hasılatlarının 31.12.2015 tarihi itibariyle aşağıda belirtilen hadleri aşmaması gerekmektedir.
| Emtianın Cinsi | Büyükşehir Belediye Sınırları Dışında Kalan Yerlerde | Büyükşehir Belediye Sınırları İçinde Kalan Yerlerde | ||
|---|---|---|---|---|
| Yıllık Alım Ölçüsü (TL) | Yıllık Satış Ölçüsü (TL) | Yıllık Alım Ölçüsü (TL) | Yıllık Satış Ölçüsü (TL) | |
| Değerli Kağıt | 137.000 | 158.000 | 179.000 | 200.000 |
| Şeker – Çay | 110.000 | 137.000 | 126.000 | 168.000 |
| Milli Piy. Bileti, Hemen Kazan, Süper Toto vb. | 110.000 | 137.000 | 126.000 | 168.000 |
| İçki (Bira ve Şarap Hariç) - İspirto– Sigara–Tütün | 110.000 | 137.000 | 126.000 | 168.000 |
| Akaryakıt ( LPG hariç ) | 158.000 | 168.000 | 200.000 | 230.000 |
Belirtilen bu malların alım satımı ile uğraşanlar hakkında, basit usulün özel şartları bakımından yukarıdaki hadler dikkate alınmak suretiyle, 136 Seri No.lu Gelir Vergisi Genel Tebliğindeki hesaplamalar doğrultusunda işlem yapılması gerekmektedir.
Basit Usule Tabi Mükelleflerde Gün Sonunda Toplu Belge Düzenleme Uygulaması
290 Seri No.lu Gelir Vergisi Genel Tebliğinde yapılan düzenlemeye göre; basit usulde vergilendirilen mükelleflerle ilgili 215 Seri No.lu Gelir Vergisi Genel Tebliği ile getirilen, belge vermedikleri günlük hasılatları için gün sonunda tek bir fatura düzenlenmesine ilişkin uygulamaya 31.12.2016 tarihine kadar devam edilecektir.
2015 Yılında Elde Edilen Bazı Menkul Sermaye İradının Beyanında Dikkate Alınacak İndirim Oranı
Gelir Vergisi Kanununun 76. maddesinin 5281 sayılı Kanunun 44. maddesiyle yürürlükten kaldırılan ikinci fıkrasında, Gelir Vergisi Kanununun 75. maddesinin ikinci fıkrasının (5), (6), (7), (12) ve (14) numaralı bentlerinde yer alan menkul sermaye iratlarına (döviz cinsinden açılan hesaplara ödenen faiz ve kâr payları, dövize, altına veya başka bir değere endeksli menkul kıymetler ile döviz cinsinden ihraç edilen menkul kıymetlerden elde edilenler hariç) fıkrada belirtilen indirim oranının uygulanması suretiyle bulunacak kısmın, bu iratların beyanı sırasında indirim olarak dikkate alınacağı belirtilmişti. Gelir Vergisi Kanununun indirim oranı uygulamasına yönelik 76. maddesinin ikinci fıkrası 1/1/2006 tarihinden itibaren elde edilen gelirlere uygulanmak üzere 5281 sayılı Kanunla yürürlükten kaldırılmakla birlikte, anılan Kanunun geçici 67. maddesinin dokuzuncu fıkrası hükmü gereğince 1/1/2006 tarihinden önce ihraç edilen her nevi tahvil ve Hazine bonolarından elde edilen gelirlerin vergilendirilmesinde 31/12/2005 tarihinde yürürlükte olan hükümler esas alınacaktır.
İndirim oranı; Vergi Usul Kanununa göre o yıl için tespit edilmiş olan yeniden değerleme oranının, aynı dönemde Devlet tahvili ve Hazine bonosu ihalelerinde oluşan bileşik ortalama faiz oranına bölünmesi suretiyle tespit edilmektedir. Vergi Usul Kanunu hükümlerine göre 2015 yılı için tespit edilmiş olan yeniden değerleme oranı %5,58'dir. Bu dönemde Devlet tahvili ve Hazine bonosu ihalelerinde oluşan bileşik ortalama faiz oranı ise %9,24'tür. Buna göre, 2015 yılında elde edilen bir kısım menkul sermaye iradının beyanında uygulanacak indirim oranı (%5,58/%9,24=) %60,39 olmaktadır.
Buna göre, 2015 takvim yılında elde edilen menkul sermaye iratlarından; 1/1/2006 tarihinden önce ihraç edilmiş olan ve GVK’nın 75/5. maddesinde sayılan her nevi tahvil ve Hazine bonosu faizleri ile Toplu Konut İdaresi ve Özelleştirme İdaresince çıkarılan menkul kıymetlerden sağlanan gelirler indirim oranı uygulanmak suretiyle beyan edilecektir.
Dövize, altına veya başka bir değere endeksli menkul kıymetler ile döviz cinsinden ihraç edilen menkul kıymetlerden elde edilen menkul sermaye iratlarının beyanında indirim oranı uygulanmayacaktır. Ayrıca, ticari işletmelere dahil kazanç ve iratlar için indirim oranı uygulanması söz konusu değildir. Diğer taraftan, GVK’nın geçici 67. maddenin dördüncü fıkrası uyarınca, GVK’nın 75. maddenin ikinci fıkrasının (7), (12) ve (14) numaralı bentlerinde yazılı menkul sermaye iratlarından 1/1/2006 tarihinden itibaren ödemeyi yapanlarca vergi tevkifatı yapılmakta olup, bu gelirlerin beyanı ve bu gelirlere indirim oranı uygulanması söz konusu değildir.