Expat’larda Vergilendirme Nasıl Olmalı?
Bildiğiniz üzere günümüzde küreselleşme sermayenin hareket alanını çok genişletmiş, mal ve sermayenin sınır ötelerine geçişi çok hızlanmıştır. Bununla birlikte iş gücünün de ülkeler arasında dolaşımı oldukça yaygın olarak görülmeye başlamıştır. Bu hızın etkisiyle uluslararası şirketler yatırım yaptıkları ülkelerdeki ofislerine sınır ötesinden yönetici ataması oldukça sık rastlanan bir durum olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu şirketlerin kendi ülkesinin dışında çalışan yöneticileri için "expat" ifadesi kullanılmaktadır.
Peki Expatlar Türkiye’de nasıl vergilendiriliyor? Gelin hep birlikte bu sorunun cevabını arayalım.
Expatların hangi ülke tarafından vergilendirilecekleri, vergi oranı, çifte vergilendirme gibi konular önem taşımaktadır. Genelde ülkeler bu tip durumların çözümlenebilmesi için birbirleriyle çifte vergilendirmenin önlenmesi anlaşması gibi anlaşmalar yapmakta veya kendi mevzuatlarına istisnalar getirmektedirler.
Gelir Vergisi Kanunu'nun 4. Maddesinde belirtildiği üzere, ikametgahı Türkiye’de bulunanlar ile bir takvim yılı içerisinde Türkiye’de geçici ayrılmalar haricinde altı aydan fazla (183 günden fazla) oturanların Türkiye’de yerleşmiş sayılacağı, hükme bağlanmıştır. Yine aynı kanunun 5. maddesi uyarınca ise, belli ve geçici bir görev için Türkiye’ye gelen iş, ilim ve fen adamları, uzmanlar, memurlar, basın ve yayın muhabirleri ve durumları bunlara benzeyen diğer kimselerle, tahsil, istirahat veya seyahat maksadıyla gelenler ile tutukluluk, hükümlülük veya hastalık gibi elde olmayan sebeplerle Türkiye’de alıkonulmuş veya kalmış olanlar Türkiye’de yerleşmiş sayılır denilmektedir.
Dolayısıyla Türkiye'de yerleşmiş sayılanlar Türkiye içindeki ve dışındaki gelirlerinin tamamı üzerinden Türkiye'de vergi ödemek zorundadırlar.
Yabancı çalışanlar ülkemize genellikle yurtdışı firmaların görevlendirmeleri kapsamında belli ve geçici işlerin ifa edilmesi sebebiyle geldiklerinden, Türkiye’de yerleşmiş sayılmazlar. Türkiye'de oturum izni almaları bu yabancıların Türkiye'ye yerleştikleri anlamına gelmez.
Gelir Vergisi Kanunu'muzun kazanç ve iratların Türkiye’de elde edilmesine ilişkin 7. maddesinin 3. bendinde ücretlerde;
a) Hizmetin Türkiye’de ifa edilmiş veya edilmekte olması veya Türkiye’de değerlendirilmesi;
b) Türkiye’de kain müesseselerin idare meclis başkan ve üyelerine, denetçilerine, tasfiye memurlarına ait huzur hakkı, aidat, ikramiye ve benzerlerinin Türkiye’de değerlendirilmesi,
hallerinde ücret gelirinin Türkiye’de elde edilmiş sayılacağı belirtilmiştir. Buna göre yabancı çalışanların Türkiye’de ifa etmiş oldukları hizmet dolayısıyla elde edecekleri ücretler Türkiye’de elde edilmiş sayılmakta ve Türkiye’de vergiye tabi olmaktadır.
Diğer taraftan, Gelir Vergisi Kanunu’nun 61. maddesinde ücret, işverene tabi ve belirli bir işyerine bağlı olarak çalışanlara hizmet karşılığı verilen paralar ile sağlanan ve para ile temsil edilebilen menfaatler olarak tanımlanmış olup, aynı Kanunun 94. maddesi uyarınca hizmet erbabına ödenen ücretler ile ücret sayılan ödemeler üzerinden yine aynı Kanunun 103 ve 104. maddelerine göre gelir vergisi tevkifatı yapılacağı belirtilmiştir.
Buna göre; yabancı çalışanın Türkiye’ye belli ve geçici bir işi ifası sebebiyle çalışıyor olması durumunda, elde edeceği ücret gelirleri üzerinden artan oranlı vergi tarifesine göre gelir vergisi kesintisi yapılması gerekecektir.