Vergi, Maliye, Ekonomi, Sosyal Güvenlik, Ticaret Hukuku Hakkındaki Herşey

Vergi

Timur ÇAKMAK
Timur ÇAKMAK
3272OKUNMA

Damga Vergisinde Yeni Gelen Kolaylık ve İstisnalar

Uzun süredir gündemde olan ve yatırımcının ve ticaretin önünde uygulaması itibariyle ciddi engel olan damga vergisi üzerinde 6728 Sayılı Yatırım Ortamının İyileştirilmesi ve Diğer Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun ile önemli değişiklikler getirmiştir.

Yeni getirilen değişiklikler konuları itibariyle aşağıdaki gibidir.

1- Damga vergisi uygulamasında “NÜSHA” uygulaması kaldırılmıştır. Kanunun 23 üncü maddesiyle DV Kanununun 5 inci maddesinde yapılan değişiklik ile, bir nüshadan fazla olarak düzenlenen kâğıtlardan, maktu vergiye tabi olanların her bir nüshası ayrı ayrı aynı miktarda; nispi vergiye tabi olanların ise sadece bir nüshası damga vergisine tabi tutulacaktır. Özellikle büyük bedelli sözleşmeler açısından çok ciddi bir yük oluşturan bu uygulamanın değiştirilmiş olması sözleşme taraflarını hem hukuken hem de finansal anlamda rahatlatacaktır. Daha önceki uygulamada birden fazla nüshadan aynı oranda vergi alındığı için taraflar tek örnek sözleşme düzenleme yoluna gidilmekteydi, ki artık buna gerek kalmadan birden fazla nüsha olarak sözleşme düzenlenebilecektir.

2- Sözleşmede birden fazla kefalet ve garanti bulunması halinde sadece birinden DV ödenecektir.
DVK’nun 6 ıncı maddesinde yapılan değişiklik ile bir kâğıt üzerinde birden fazla adi kefalet ve garanti taahhüdü bulunması hâlinde, ayrı ayrı olmak üzere bunlardan yalnızca birinden damga vergisi alınacaktır. Dolayısıyla her birden fazla kefalet şerhi veya garanti taahhüdü bulunduğu durumlarda bunlardan sadece bir tanesi için DV ödenmesi yeterli olacaktır.

3- Sözleşmelerde yer alan cezai şartlar ayrıca vergiye tabi olmayacaktır.
Bugüne kadar yapılan sözleşmelerde yer alan cayma tazminatı veya garanti uygulamalarına ilişkin hükümler ayrı bir akit konusu edilerek ayrıca damga vergisine tabi tutulmaktaydı. Bunların bir asıldan olması halinde ise örneğin kira sözleşmesinde kira sözleşmesi binde 1.80 oranında DV ne tabi iken cezai şart olarak konulan tutar binde 9.48 oranında DV tabi tutularak en yüksek tutarı oluşturan bedel üzerinden ve yüksek oranda vergi alınmaktaydı.

6728 Sayılı kanunun 24 üncü maddesiyle DVK’nun 6 ıncı maddesinde yapılan değişiklik ile bu uygulama değiştirilmiş ve Pey akçesi, cayma tazminatı, ücret tevkifi, cezai şart gibi bir sözleşmenin müeyyidesi mahiyetinde olan taahhütlerden, başlı başına bir sözleşmeye konu olmadıkça damga vergisi alınmayacağı hükmü getirilmiştir. Böylece cezai şartlar ayrı bir sözleşme ile düzenlenmedikçe damga vergisine konu olmayacaktır.

4- Üst limitten DV ödenen sözleşmelerde tutar artışları ayrıca vergilenmeyecektir.
6728 SK ile DVK’nun 14 üncü maddesinde yapılan değişiklik ile belli parayı ihtiva eden mukavelenamelerin değiştirilmesi halinde artan miktar aynı nispette vergiye tabi tutulur hükmü devamı olarak, birinci fıkraya göre azami tutardan vergi alınan mukavelenamelerin, diğer hükümlerinde değişiklik olmaksızın sadece bedelinin artması durumunda, artan bedele ilişkin bu hüküm uygulanmayacağı hükmü eklenmiştir. Böylece üst limitten damga vergisi ödenen bir sözleşmede sadece bedelin artması neticesinde ayrıca damga vergisi alınmayacaktır.

5- DVK’ndaki bazı istisnaların kapsamı genişletilmiş ve ilave yeni istisnalar getirilmiştir  
Damga Vergisi Kanununa Ekli 2 sayılı tabloya söz konusu kanun ile yeni istisnalar eklenmiştir. Buna göre, 2 Sayılı Tablonun IV. Ticari ve Medeni Kağıtlar başlıklı bölümündeki bazı istisnalar değiştirilmiş ve yeni bazı diğer istisnalar eklenmiştir. Değiştirilen ve yeni eklenen istisnalar 9/8/2016 tarihinden itibaren uygulanacaktır.

a) Kapsamı Genişletilen İstisnalar
Değiştirilerek kapsamı genişletilen istisnalar aşağıdaki gibidir

  • (5) numaralı fıkrasında yer alan “Sigorta mukavelenameleri, sigorta ücretine ait makbuzlar” ibaresi “Sigorta, reasürans vekoasürans sözleşmeleri, bireysel emeklilik, gruba bağlı bireysel emeklilik, işveren grup emeklilik sözleşmeleri, diğer kağıtlarda yer alan sigorta yaptırma taahhütleri ile sigorta primleri ve bireysel emeklilik katkı paylarının ödenmesine ilişkin kâğıtlar” şeklinde değiştirilmiştir.

    Yapılan bu değişiklik ile koasürans sözleşmeleri, bireysel emeklilik sözleşmeleri, işveren grup emeklilik sözleşmeleri uygulamalarında istisna netleştirilmiştir.
  • (16) numaralı fıkrasına “kuruluşlarına,” ibaresinden sonra gelmek üzere “pay devirlerine,” ibaresi eklenmiştir. Böylece anonim, eshamlı komandit ve limited şirketler ile yatırım fonlarının hisse devirleri de istisna kapsamına alınmıştır. Bu düzenleme ile mevcut şirket satın almaları ve hisse satışları konusunda çok ciddi bir teşvik getirildiği söylenebilir.
  • (19) numaralı fıkrasında yer alan “Bankalar arasında, bankanın taraf olduğu veya bankalar aracılığıyla” ibaresi “Bankalar veya aracı kurumların taraf olduğu ya da bunlar aracılığıyla” şeklinde değiştirilmiştir. Böylece aracı kurumların taraf olduğu ve bunların aracılığı ile yapılan vadeli işlem ve opsiyon sözleşmeleri ile bu sözleşmelerle ilgili düzenlene kağıtlar da istisna kapsamına alınmıştır.
  • (21) numaralı fıkrasında yer alan “Gayrimenkul yatırım ortaklıklarının” ibaresi “Gayrimenkul yatırım ortaklıklarının ve gayrimenkul yatırım fonlarının” şeklinde değiştirilmiştir. Böylece, gayrimenkul yatırım fonlarının da  münhasıran gayrimenkul portföylerine ilişkin alım satım sözleşmeleri ile gayrimenkul satış vaadi sözleşmeleri istisna kapsamına alınmıştır.
  • (23) numaralı fıkrasında yer alan “ve geri ödenmelerine” ibaresi “, geri ödenmelerine, devrine ve krediden doğan alacakların temlikine” şeklinde değiştirilmiştir. Böylece, bankalar, yurtdışı kredi kuruluşları ve uluslararası kurumlarca kullandırılacak kredilerin devrine ve krediden doğan alacakların temlikine ilişkin işlemleri kapsamında düzenlenecek kağıtlar da istisna kapsamına alınmıştır.
  • (30) numaralı fıkrasında yer alan “teminatlarına” ibaresi “devrine, teminatlarına” şeklinde değiştirilmiştir. Böylece, finansman şirketlerince kullandırılacak  kredilerin devri ve teminatları da istisna kapsamına alınmıştır.
  • (31) numaralı fıkrasında yer alan “kira mukavelenameleri.” ibaresi “kira mukavelenameleri ile bu mukavelenameler üzerine konulacak kefalet şerhleri ve teminatlar.” şeklinde değiştirilmiştir. Böylece, dernek ve vakıflarca yerleşim yeri, gerçek kişilerce mesken olarak kullanılmak üzere kiralanan ve iktisadi işletmelere dahil olmayan taşınmazlara ilişkin kira mukavelenameleri üzerine konulacak kefalet ve şerhler de istisna kapsamına alınmıştır.
  • (32) numaralı fıkrasında yer alan “kira mukavelenameleri.” ibaresi “kira mukavelenameleri ile bu mukavelenameler üzerine konulacak kefalet şerhleri ve teminatlar.” şeklinde değiştirilmiştir. Böylece benzer şekilde GV esnaf tacir ve serbest meslek erbabları ile basit usulde vergilendirilenlerce işyeri olarak kullanılmak üzere kiralanan ve iktisadi işletmelere dahil olmayan taşınmazlara ait kira mukavelenamelerine konulacak kefalet, şerh ve teminatlar istisna kapsamına alınmıştır.
  • Ayrıca 41 inci fıkra “41. Kira sertifikası ihracına dayanak teşkil eden her türlü varlık ve hakların devri, alımı, satımı, kiralanması, vekaleten yönetimi, kira sertifikası ihracı amacıyla bir ortak girişime ortak olunması, iş sahibi sıfatıyla bir eser veya işin yaptırılması ve bu iş veya eserin kiralanması veya satılması nedeniyle düzenlenen kâğıtlar ile kira sertifikaları ve kira sertifikası ödemelerine ilişkin her türlü garanti ve teminatlar için düzenlenen kâğıtlar” şeklinde değiştirilmiş ve sat-geri kirala işlemlerindeki istisna kapsamı genişletilmiştir.

Yeni Getirilen İstisnalar
Yine DVK’na ekli 2 sayılı Tabloya aşağıdaki fıkralar eklenerek aşağıdaki yeni istisnalar getirilmiştir.

  • 43. fıkrasına ; “Yatırım Teşvik Belgesi kapsamında yer alan yatırım mallarına ilişkin olarak yatırım teşvik belgesi sahibi yatırımcılarla bu malların üreticileri ve tedarikçileri arasında düzenlenen kâğıtlar, münhasıran yatırım döneminde belge kapsamındaki yatırıma yönelik gayri maddi hakların kiralanması ve satın alınmasına ilişkin düzenlenen kâğıtlar, belge kapsamında sabit kıymet yatırımlarının imal ve inşasına yönelik düzenlenen sözleşmeler, taahhütnameler, teminatlar ve bu mahiyetteki kâğıtlar ile söz konusu yatırımlara yönelik danışmanlık ve teknik müşavirlik hizmetlerine ilişkin düzenlenen kâğıtlar”.
  • 44. fıkrasına; “Yatırımlarda Devlet yardımları hakkında kararlarla belirlenen yüksek ve ortayüksek teknolojili sanayi sınıfında yer alan ürünlerin imalatına ilişkin olarak imalatçılar ile tedarikçileri arasında mal ve hizmet alımı nedeniyle düzenlenen kâğıtlar.”
  • 45. fıkrasına; “6/6/2002 tarihli ve 4760 sayılı Özel Tüketim Vergisi Kanunu ve aynı Kanunun ilgili mevzuatı uyarınca düzenlenen taahhütnameler.”
  • 46. fıkrasına; “20/6/2013 tarihli ve 6493 sayılı Ödeme ve Menkul Kıymet Mutabakat Sistemleri, Ödeme Hizmetleri ve Elektronik Para Kuruluşları Hakkında Kanun kapsamında ödeme hizmeti sağlayıcısı ile ödeme hizmeti kullanıcısı arasında düzenlenen tek seferlik ödeme sözleşmeleri.”
  • 47. fıkrasına;  “Binalarda ısı yalıtımı ve enerji tasarrufu sağlamaya yönelik olarak düzenlenen kâğıtlar ile 17/4/1957 tarihli ve 6948 sayılı Sanayi Sicili Kanununa göre sanayi sicil belgesini haiz sanayi işletmelerince münhasıran imalat sanayinde kullanılmak üzere yeni makine ve teçhizat alımına yönelik düzenlenen kâğıtlar.
  •  48. fıkrasına; “Ürünlerin yurt dışında tanıtım ve pazarlamasını sağlamak amacıyla, miktarı ticari teamüllere uygun örnek ürünler, tanıtım malzemeleri veya promosyon amaçlı ürünlerin bedelsiz ihracatına ilişkin düzenlenen kâğıtlar ile yurt dışındaki fuarlara katılım amacıyla düzenlenen kâğıtlar.”
  •  49. fıkrasına; “Her türlü gemi, yat ve diğer su araçlarının inşası, yenileme ve dönüşümü ile bakım ve onarımına ilişkin düzenlenen kâğıtlar.”
  • 50. fıkrasına; “Girişim sermayesi yatırım ortaklıkları ve girişim sermayesi yatırım fonlarının münhasıran girişim sermayesi yatırımları ile ilgili düzenlenen sözleşmeler ile bu sözleşmelere ilişkin düzenlenen diğer kâğıtlar.”
  • 51. fıkrasına;  “Sermaye piyasası araçlarının kredili alımı, açığa satışı ve ödünç alma ve verme işlemleri ile ilgili olarak aracı kurum ile yatırımcı arasında düzenlenen sözleşmeler.”
  • 52. fıkrasına; “İleri teknolojiye sahip ve teknoloji transferi sağlayacak yurt dışında yerleşik şirketlerin satın alınması ile bu alımlara yönelik mali ve hukuki danışmanlık hizmeti alımına ilişkin düzenlenen kâğıtlar.”

SONUÇ
Yapılan bu değişiklikler ile sözleşme serbestisi önündeki en önemli engellerden biri olan damga vergisi uygulamaları kolaylaştırılmıştır. Yine mevcut istisnaların kapsamlarında önemli değişiklikler yapılmış ve ayrıca yeni ilave istisnalar getirilmiştir. Özellikle AŞ, Limited şirketler ve eshamlı komandit şirket hisselerinin satış veya devirlerinde artık damga vergisi aranmayacak olması şirket yapılandırmalarına katkı sağlayacaktır. Yine belirli yatırım gruplarında ve yatırım teşvik belgesi olanların mal ve belirli hizmet tedarikleri de istisna kapsamına alınarak, yatırım teşvikleri ve dolayısıyla ülke ekonomisi desteklenmesi amaçlandığı görülmektedir. Haliyle en önemli değişikliklerde birinin de nüsha uygulamasına son verilmesidir. Cezai şartlarında damga vergisi kapsamı dışında bırakılmış olması güzel bir gelişme olarak karşımıza çıkmaktadır. Kanun çalışmalarına destek olanların emekleri için teşekkürler.

Yorumlarınızı Bize Yazınız

Soru Sor