Twitter’ın Bahşiş Özelliğine Vergisel Bir Yaklaşım
Twitter’ın kârlılığındaki etmenlerden en önde geleninin içerik üreticileri olduğunu söylemek yanlış olmayacaktır. Üretilen içerikler sayesinde artan kullanıcı sayısı neticesinde Twitter reklam geliri benzeri birçok gelir elde etmektedir.
Peki içerik üreticilerinin bu süreçten kazanımları nedir?
Yakın zamana kadar bu kazanımlara, reklam gelirleri ve ücretli sohbet odalarından elde edilen gelirler ayrıca bu türden ücretli verilen hizmetler karşılığında elde edilen benzeri gelirler örnek olarak verilebiliyordu.
Twitter yakın zamanda attığı yeni bir adımla “Bahşiş” özelliğini kullanıma açmış olup sadece içerik üreticileri bağlamında değil tüm Twitter kullanıcıları açısından yeni bir gelir kapısı açtı diyebiliriz.
Yazımızda, Twitter’ın yeni uygulamaya aldığı bahşiş özelliğini açıklamaya çalışacak ayrıca söz konusu özelliği vergisel açısından da değerlendirerek konu hakkındaki çekincelerimize yer vereceğiz.
Twitter Bahşiş Özelliği Nedir?
Twitter 23 Eylül 2021’de kullanıma açtığı bahşiş özelliği ile kullanıcılarının diğer kullanıcılardan bahşiş mahiyetinde ödeme alabilmesinin yolunu açtı.
Söz konusu bahşişin alınabilmesi için illaki içerik üreticisi olmak ve karşı tarafa (yani bahşiş gönderene) bir hizmet sunumunda bulunmak da gerekmiyor. Bir Twitter kullanıcısının bahşiş toplayabilmesi için ödeme alabileceği bir hesap/cüzdan bilgisini profili üzerinde paylaşması yeterli.
Twitter bahşiş özelliğinden hali hazırda sadece IOS üzerinden uygulamayı kullananlar yararlanabilmekte dolayısı ile Android veya web üzerinden uygulamayı kullananlar bu özellikten henüz yararlanamamaktadırlar. Twitter’ın bahşiş özelliğine getirdiği bir diğer sınırlama ise kullanıcının yaşı ile ilgili olup bahşiş almak ya da vermek isteyenlerin en az 18 yaşında olması gerekmektedir. Bahşiş özelliğinden yararlanmak isteyen kullanıcıların Twitter’ ın genel bahşiş politikasını kabul etmeleri gerekmektedir.
Twitter uygulamanın amacını içerik üreticilerini desteklemek ve teşvik etmek olarak ifade etmekte. Şirketin konu hakkında yaptığı açıklamalara bakıldığında, bahşişlerin para (itibari para örneğin dolar) veya Bitcoin (satoshi/Bitcoin cinsinden) olarak gönderilebileceği anlaşılmaktadır. Para gönderiminde her para cinsinden gönderim yapılıp yapılamadığı noktasında yazı tarihi itibarı ile bir açıklık olmadığı görülmektedir.
Twitter’ın konu ile ilgili açıklamalarında, bahşiş toplamak isteyen kullanıcılarını bahşiş almak istedikleri hesap ve/veya cüzdanlarına bağlı olan ad ve soyad bilgilerinin Twitter profillerinde herkese açık olarak bulunacağı şeklinde uyardığı da görülmektedir.
Vergisel Yönden Değerlendirme
Twitter bahşiş özelliğini kullanarak elde edilen bahşiş gelirini vergisel açıdan değerlendirirken bahşişi elde edenin Türkiye’ de yerleşmiş gerçek kişi olduğunu varsayalım.
Gerçek kişilerde elde edilen gelirin vergilendirilebilmesi için, edinimin gelir vergisinin konusuna girmesi yani 193 sayılı GVK’nın 2. maddesinde sayılan gelir unsurlarından biri olması gerektiği açıktır.
Bahşiş geliri elde eden bahşiş ödemesi yapana herhangi bir mal teslimi ve/veya hizmet ifasında bulunmaksızın bahşiş mahiyetindeki ödemeyi elde ediyorsa yani bahşişi karşılıksız olarak elde ediyorsa başkaca bir belirleyici olmaması halinde söz konusu edinimin gelir vergisinin konusuna girmeyeceği kanaatindeyiz. Hatta bir mal teslimi veya hizmet ifası söz konusu olmadığından elde edilen bahşiş gelirinin katma değer vergisinin de konusuna girmeyeceğini de söylemek gerekir.
Durumu bir de sunulan hizmet karşılığında elde edilen bahşiş geliri üzerinden değerlendirelim. Twitter’ın açıklamasından bahşiş özelliğini devreye almalarındaki motivasyonun, içerik üreticilerinin emeklerinin karşılığını almaları sağlamak yolu ile onları teşvik etmek olduğu anlaşılmaktadır. Bir hizmet sunumu neticesinde elde edilen bahşiş mahiyetindeki ödemenin gelirin konusuna girdiği açıktır ancak hangi gelir unsuruna girdiğini ortaya koymak biraz güçtür. Bahşiş gelirini elde eden kişi ürettiği içerikleri, bir sermaye tahsisi kaynaklı olarak ve organizasyon dahilinde yapmış olduğu faaliyetler neticesinde elde ediyorsa elde edilen gelir ticari kazanç kapsamında değerlendirilmelidir. Söz konusu hizmet sunumu devamlı olarak yapılmakta ise sunulan hizmet katma değer vergisinin de konusuna girecek olup geliri (bahşişi) elde edenin elde ettiği geliri üzerinden katma değer vergisi de hesaplaması gerektiği kanaatindeyiz.(1)Hizmet sunumundan yurtdışında faydalanılması halinde hizmet sunumunun hizmet ihracı olarak değerlendirilerek 3065 sayılı Kanunun 11/1-a hükmü gereği(2) KDV den istisna olabileceğini da ayrıca belirtmek gerekir.
Sunulan hizmet karşılığında edinilen bahşiş gelirinin serbest meslek kazancı olarak değerlendirilebileceği durumlar da söz konusu olabilecektir. Şöyle ki, ortada bir sermaye tahsisi ve bir organizasyon söz konusu değil ve bahşiş geliri elde eden kişi şahsi mesaisi, ilmi veya mesleki bilgisi üzerinden kendi nam ve hesabına gerçekleştirdiği faaliyetleri neticesinde gelir elde ediyorsa söz konusu gelirin serbest meslek kazancı olarak değerlendirilmesi gerektiğini düşünmekteyiz. Yine ayrıca belirtmek gerekir ki, hizmet sunumunda bir süreklilik olması halinde elde edilen bahşiş mahiyetindeki gelir üzerinden katma değer vergisi de hesaplanmalıdır.
Kara Para Aklama ve Terörün Finansmanı Açısından Çekincelerimiz
İlerleyen teknoloji ve artan pazar rekabeti, çok uluslu şirketleri yenilik yapmaya zorlamaktadır ki bu yeniliklerin önemli bir kısmının kullanıcılar tarafından talep edildiğini de belirtmek gerekir. Twitter, bu yenilik arayışlarının bir sonucu olarak sınırlı bir kullanım boyutu ile de olsa bahşiş özelliğini aktive etti. Twitter içerik üreticileri daha fazla bahşiş geliri elde etmek için daha iyi içerikler üretirse bu tabi ki şirketin de menfaatine olacaktır.
Bahşiş elde etmeyi sadece içerik üretip bunları sunan kullanıcılar kapsamında düşünmemek gerekir. Hiçbir hizmet sunumu gerçekleştirmeksizin kullanıcıların bahşiş elde edebileceklerini yazının önceki bölümlerinde ifade etmiştik. Bu durumun özellikle kara para aklama ve terörün finansmanı açısından devletler adına birtakım olumsuzluklar doğurabileceğini değerlendirmekteyiz. Söz konusu olumsuzluklar elbette hizmet sunumu karşılığında gönderilen bahşişler noktasında da vücut bulabilecek olup kanaatimizce hiçbir hizmet sunulmaksızın elde edilen bahşişler bu noktada olumsuzluklara daha açık durumdadır. Bahşiş alacak kişi Türkiye’de yerleşik ve bahşiş alacağı hesap Türkiye’ de kurulu bir banka veya finans kurumunda ise para akışına dair bahşişi gönderen ve alan bilgisinin denetlenebileceği görüşündeyiz ki burada bile gönderen kişi bilgilerinin edinilmesi yönünden sorunlar çıkabilecektir. Her ne kadar Twitter’ın Genel Bahşiş Politikasında “Davranış ve içerikleriniz; yaptırımlar, yolsuzlukla mücadele, kara para aklamayla mücadele, kamu yönetimi, bağış toplama ve içerik yasaları da dâhil olmak üzere geçerli yasa, kural ve düzenlemelere uygun olmalıdır.” düzenlemesine yer verilmiş olsa da bahşiş hususunun, kara paranın aklanması ve terörün finansmanının önlenmesi anlamında, gerekirse Twitter ile birlikte çalışılarak devletlerce düzenleme altına alınması gerektiği kanaatindeyiz.
Bahşişin bitcoin olarak gönderilmesi hususu ise önceki paragrafta bahsettiğimiz riskleri üst seviyelere taşımaktadır. Bilindiği üzere, bitcoin göndermek yada almak için bir kripto para borsasında hesabınız olması yeterlidir. Bahşiş gönderimi yapacak kişi, bahşişi alacak kişinin Bitcoin adres bilgisini Twitter profilinden alarak söz konusu cüzdana bitcoin gönderebilecektir. Bahşişi gönderenin gönderim hesabının gerçek sahibi olup olmadığının bilinmesinin zorluğu bir yana, bahşiş geliri elde eden kişinin elde ettiği bahşiş tutarının tespiti noktasında da önemli zorluklar yaşanabilecektir. Hatta bahşiş geliri bitcoin olarak edinildiğinde, bunun hangi değer üzerinden hesaplanarak vergilendirileceği de henüz açık değildir ve tabi bu da başka bir zorluğu beraberinde getirmektedir.
Bahşiş sürecinin, kara paranın aklanması ve/veya terörün finansmanı amacı ile kullanılamamasını sağlamak adına, devletler ile Twitter’ın birlikte çalışmasının ve gerekli tedbirlerin hem devletlerce hem de Twitter tarafından alınmasının faydalı olacağını değerlendirmekteyiz. Bu noktada çözülmesi gereken temel nokta, para akışının her yönü ile takip edilebilir olmasıdır.
Değerlendirme ve Sonuç
Gelişen teknoloji kişilere farklı yollardan gelir elde etme imkanı tanımakta olup Twitter’ın bahşiş özelliği belki de bu durumun en güncel örneğidir. Tabi ki bu yenilikleri olumsuz anlamda kullanmak ve suiistimal etmek isteyenler de olacaktır. Bu türden riskleri ortadan kaldırmak adına Twitter’ın devletlerle iş birliği içerisinde çalışması gerektiğini düşünmekteyiz. Elde edilen bahşiş gelirinin vergilendirilmesi noktasındaki analiz ve önerilerimize yazımızın önceki bölümlerinde yer verdik. Bahşiş gelirinin vergilendirilmesinde can alıcı nokta, bahşişin bir hizmet sunumu karşılığında elde edilip edilmediğidir. Tabi bahşişin hizmet sunumu karşılığında elde edilip edilmediği ne şekilde ortaya konulacaktır bu da ayrı bir soru işaretidir. Örneğin, bahşiş geliri elde eden kişinin “şu tarihte şöyle bir tweet atmıştım bahşiş de bunun üzerine gönderildi” demesi gerçek durumu ortaya koymuş olacak mıdır? Bahşiş bitcoin olarak gönderilirse matrah ne şekilde hesaplanacak ve vergilendirme nasıl yapılacaktır? Bu ve bunun gibi sayılabilecek birçok sorunun mevcudiyeti ortadadır. Yakın gelecekte mevzuat anlamında atılabilecek adımlarla bu ve benzeri soruların yanıt bulacağını değerlendirmekteyiz.
1-Katma değer vergisi hesaplarken edinilen bahşiş gelirine iç yüzde uygulamak sureti ile katma değer vergisi hesaplanmasının yerinde olacağı düşüncesizdeyiz.
2-İlgili kanun hükmü; “İhracat teslimleri ve bu teslimlere ilişkin hizmetler, yurt dışındaki müşteriler için yapılan hizmetler, serbest bölgelerdeki müşteriler için yapılan fason hizmetler ve karşılıklı olmak şartıyla uluslararası roaming anlaşmaları çerçevesinde yurt dışındaki müşteriler için Türkiye'de verilen roaming hizmetleri,”