Anonim ile Limited Şirketlerde Genel Kurul Toplantısı Yapmamanın Müeyyideleri
Anonim ile limited şirketlerde yasal olarak bulunması zorunlu olan organlardan birisi genel kuruldur.
Genel kurul, anonim şirketlerde pay sahiplerinin, limited şirketlerde ise ortakların katılımıyla oluşur. Bu şirketlerde genel kurulun yılda en az bir kez ve olağan olarak toplanması şarttır.
Ancak, yönetim organı, yani, anonim şirketlerde yönetim kurulu, limited şirketlerde ise müdür veya müdürler kurulu gibi sürekli olarak görev yapan bir organ olmaması nedeniyle, genel kurul gerek ihmal gerek unutkanlık nedeniyle anonim ile limited şirketlerinin yönetim organları tarafından hiç ya da süresi içerisinde toplantıya çağrılmamaktadır. Bu nedenle de genel kurul toplantısı ya uzun yıllar boyunca yapılmamakta ya da zamanı geçtikten sonra yapılmaktadır.
Oysa, genel kurul toplantısının hiç yahut zamanında yapılmaması, Kanunun emredici hükümlerine aykırılık teşkil etmekte ve şirketin feshinin istenmesi de dâhil olmak üzere birtakım olumsuz sonuçları gündeme getirmektedir.
İşte bu yazımızda, anonim ile limited şirketlerde genel kurul toplantısının hiç veya zamanında yapılmamasının doğurabileceği olumsuz sonuçlar üzerinde durulacaktır.
Öncelikle belirtmeliyiz ki, genel kurul toplantısının yapılmamasının süreklilik arz etmesi, şirketin zorunlu organlarından olan genel kurulun yokluğu olarak değerlendirilebilmekte ve şirket ortaklarına, alacaklılara, anonim şirketlerde ayrıca Gümrük ve Ticaret Bakanlığı’na şirket aleyhine fesih davası açma hakkı vermektedir.
Ayrıca, yönetim organı üyelerinin, genel kurulu toplantıya çağırmadıkları, dolayısıyla da genel kurulun toplantı yapmamasına sebebiyet verdikleri için, ortaya çıkabilecek doğrudan ve dolaylı zararlardan ötürü hukuki sorumluluklarına gidilmesi mümkündür.
Anonim ile limited şirketlerde genel kurul toplantısının yapılmaması, yönetim kurulu üyelerinin ve şirket müdürlerinin ibra edilmemesi, finansal tabloların onaylanmaması, kâr dağıtımına gidilememesi, süresi sona eren yönetim organı üyelerinin yapacakları işlemlerin hukukî sıhhatlerinin tartışmalı hale gelmesi, bağımsız denetime tabi şirketlerde denetçinin şirket yerine mahkeme tarafından atanması gibi olumsuz birtakım sonuçlar da doğurabilmektedir.
Diğer yandan, genel kurul toplantısını hiç yapmaması, bu nedenle genel kurul toplantı ve müzakere defterinde hiçbir kayda yer vermemesi nedeniyle, anılan şirketlere 6.000 TL’den 73.000 TL’ye kadar adlî para cezası verilmesi de imkan dahilindedir.
Bu bağlamda, şirketin feshinin talep edilmesi ya da sorumluluklarının gündeme gelmesi gibi olumsuz bir netice ile karşılaşmamak için, anonim ile limited şirketlerde yönetim organı üyelerinin, olağan genel toplantılarının süresinde yapılmasına özen göstermeleri ve bu amaçla genel kurulu zamanında olağan toplantıya davet etmeleri hem kendilerinin hem de şirketlerinin menfaatlerine olacaktır.
Yeri gelmişken, genel kurul toplantılarının zamanında yahut hiç yapılmamasının, esasında, TTK’da ve sair mevzuatta yapılacak ufak birtakım düzenlemelerle giderilmesinin mümkün olduğu kanısındayız. Örneğin, bu konuya ilişkin olarak önceden ele aldığımız bazı çalışmalarda, TTK’da yapılacak bir düzenleme ile genel kurul toplantısını hiç ya da zamanında yapmayan sermaye şirketlerine idarî para cezası verilmesi ve genel kurul toplantıları için öngörülen sürenin Mart ayı yerine Mayıs yahut Haziran ayı sonuna kadar uzatılması yönünde değişiklik yapılmasının; Maliye Bakanlığı’nın kurumlar vergisi beyannamesi ekinde, şirket genel kurulunca onaylanmış finansal tabloları talep etmesinin, kamu ihalelerine girecek şirketlerden genel kurullarınca onaylanmış finansal tabloların istenmesinin, bu sorunu büyük ölçüde ortadan kaldıracağı yönünde görüş beyan etmiştik.
Nitekim, Gümrük ve Ticaret Bakanlığı tarafından hazırlanıp görüşe açılan Türk Ticaret Kanunu ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısı Taslağı ile anonim ve limited şirketlerde olağan genel kurul toplantılarının faaliyet döneminin ilk beş ayı içerisindeyapılabilmesine imkan tanınmış, olağan genel kurulu süresinde toplantıya çağırmayan yönetim kurulu üyeleri ile limited şirket müdürlerinin her biri hakkında dört bin Türk Lirası idari para cezası uygulanması öngörülmüştür.
Ancak, anılan Tasarı henüz yasalaşmadığından, genel kurul toplantılarının yapılması hususundaki aksaklıklar devam etmektedir.