Vergi, Maliye, Ekonomi, Sosyal Güvenlik, Ticaret Hukuku Hakkındaki Herşey

Kitaplar

1963OKUNMA

Organik Vergi Reformu

Ali ALAYBEK
Yeni Ekonomi Danışmanlık A.Ş. Yayını, Yazımı: Haziran 1957, 1. Baskı 1961, 60.Yıl Baskısı 2017, 129 sayfa

Cumhuriyet dönemi Türk vergi tarihini incelediğimizde, ülkemizden bir değerin, Ali Alaybek’in tüm ihtişamıyla, bilgeliğiyle, ileri görüşlülüğüyle ve de tevazuuyla bizi karşıladığını görürüz.

Alaybek, 1950 yılında ülkemizde gerçekleştirilen Büyük Vergi Reformunu (Gelir ve kurumlar vergisi ile vergi usul kanunları) Prof. Dr. Fritz Neumark ile birlikte gerçekleştiren kişiler arasındadır. 8 yıllık bir çalışma sonucunda hayata geçen reformun gerçekleştirilmesinde ve kamuoyu nezdinde savunulmasında yaptığı çalışmalarla çok önemli katkılar sağlamıştır.

1946-50 yılları arasında Gelirler Genel Müdürlüğü daha sonra da Başbakanlık, Maliye ve Savunma Bakanlıkları yapan Ferit Melen kendisiyle yapılan bir söyleşide şunları ifade etmiştir: “Vasıtalı Vergiler Genel Müdürlüğünde iken Kazanç Vergisinde değişiklik yapmak üzere, Rüştü Koray Bey’in başkanlığında bir komisyon kurulmuştu. Ben, Suat Başar, Ali Alaybek ve Sait Naci Ergin o komisyondaydık. Bir iki ay çalıştıktan sonra Ali Alaybek bir fikir ortaya attı; “Kazanç Vergisini ne kadar ıslah edersek edelim bir şey olmaz, bunun yerine Gelir Vergisi sistemini getirelim” dedi.

Ali Alaybek’in hazırlığı vardı, çünkü o tahsilini Almanya’da yapmıştı ve Alman Gelir Vergisi Sistemini iyi biliyordu. O, bunu özet olarak komisyonda iki gün bize anlattı ve komisyon olarak uygun bulduk. Zamanın Maliye Bakanı Nurullah Esat Sümer, aydın bir bakandı ve meseleyi o istikamete çevirdik; Gelir, Kurumlar, Vergi Usul ve Esnaf Vergisi kanunlarının ön tasarılarını hazırladık. Benimsetmek için başka bir otoritenin yardımına ihtiyaç duyduk. Prof. Neumark’ı davet ettik. Meseleyi ona anlattıktan sonra Neumark da birkaç makale yazarak bizi destekledi. Bundan sonra da bunu Maliyeye resmen mal ettik. Bu model bir çalışmaydı ve meseleyi Cumhurbaşkanı İsmet Paşa’ya açtığımızda o da kabul etti. Maalesef şimdi böyle çalışmalar yapılmıyor. Bütün ilgili kurum ve kuruluşlardan mütalâa aldıktan sonra tasarı haline getirerek Meclise verdik. Mecliste Karma Komisyonu kuruldu. Komisyon 3 yıl çalıştı ve 3 yıl zarfında bizim aynen Maliyede yaptığımız gibi bütün ilgili  kurum ve kuruluşlardan görüş aldı. Tasarı 3 yıl zarfında kanun haline geldi. İşte böyle bir hizmetim de var; fakat asıl büyük şeref Ali Alaybek’e aittir. Çünkü fikir ona aitti.”(http://www.mmd.org.tr/sidebar/anilar/ferit-melenden/)

1933’te Almanya’daki faşist Hitler rejiminden kaçan ve Büyük önder Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ün emriyle Türkiye’ye kabul edilen Yahudi kökenli bilim adamlarında biri de Prof. Dr. Fritz Neumark idi. Neumark, yazmış olduğu Boğaziçi’ne Sığınanlar isimli kitabında Ali Alaybek’ten “Avrupa’nın mali kurumlarına aşina” bir kişi olarak söz ettiğini görmekteyiz.

1936 yılından, 1966 yılında emekli olana kadar Hesap Uzmanı, 1966-1972 yılları arasında da Fahri Hesap Uzmanı olarak ülkemize hizmet etmiştir. 1961 yılında kurulan ve 1972’de faaliyeti sona eren Vergi Reform Komisyonunun 11 yıl kesintisiz başkanlığını yapmış ve başta Gider Vergileri Kanunu gibi önemli yasal düzenlemelerin gerçekleşmesine imkan sağlamıştır.

Batı’daki tüm vergi müesseselerini takip eden Ali Alaybek’in geniş bir vizyona sahip olduğunu daha 1950’li yıllarda çevre vergilerinden söz etmesinden anlamaktayız.

Eserlerinde, verginin fiskal yanından ziyade ekonomik yanını ön plana çıkaran yaklaşımı ile mükellef hakları alanında oldukça önemli bir duyarlılığı görmek mümkündür.

2011 yılında kapatılan Hesap Uzmanları Kurulu’na girmeye hak kazanan genç hesap uzman muavinlerine onun “Mükellefin hukuku ile Devletin hukukunu bir tutmak” prensibi daha ilk günden öğretilir ve hayata geçirilirdi.

Ali Alaybek, pek çok siyasi, idari ve özel sektör iş teklifini redderek sadece ülkesinin ve milletinin hizmetinde kalmayı tercih etmiştir.

Biz de bu çalışmamızla hem Türk vergi sisteminin reformcularının başında gelen Ali Alaybek’i genç kuşaklara tanıtmak hem de onun 70 yaşına giren Gelir Vergisi Davamız ile 60 yaşına giren Organik Vergi Reformu kitaplarını yeniden yayınlamak suretiyle Üstada vefa borcumuzu ödemek arzusundayız.

Bu nedenle kitapların yeniden yayımlanması iznini veren, merhum Alaybek Üstadımızın tek evladı olan Vicdan Nil hanımefendiye özellikle şükranlarımızı sunmak istiyoruz.

Yeni e-konomi olarak; bugünü doğru anlayıp geleceği en iyi şekilde kurmanın yolunun geçmişe sahip çıkmaktan ve onun kıymetini bilmekten geçtiğini düşünüyoruz.

Bu duygularla vergi tarihimizin iki önemli çalışmasını siz değerli okuyucularımızın istifadesine sunuyoruz. Ankara, güz, 2017

Organik Vergi Reformu E-Kitap"ını okumak için tıklayınız

Bülent TAŞ, Nazmi KARYAĞDI

(Sunuş Yazısından)

Yorumlarınızı Bize Yazınız

Soru Sor