Türkiye'de ve ABD'de İnternete Erişim Vergisi
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından yayınlanan Hanehalkı Teknolojileri Kullanım Araştırması-2014’e göre 16-74 yaş arası yurttaşlarda internet kullanım oranı %53,8 olarak tespit edildi.
Diğer taraftan Nisan 2013’te Türkiye genelinde internet erişim imkanına sahip hanelerin oranı %49,1 iken Nisan 2014’et bu oran %60,2’ye yükseldi.
Temel göstergeler, 2007-2014
Kaynak: TÜİK, Hanehalkı Bilişim Teknolojileri Kullanım Araştırması, 2014
Aynı çalışmaya göre; interneti 2014 yılının ilk üç ayında kullanan 16-74 yaş grubu bireylerin %79,1’i evde kullandı. Bunu %38,7 ile işyeri, %30,2 ile akraba, arkadaş evleri, %23,3 ile alışveriş merkezi, havaalanı, vb. kablosuz bağlantının yapılabildiği yerler ve %14,3 ile internet kafe takip etti.
Öte yandan internet üzerinden alışveriş miktarı da gün geçtikçe artış göstermeye devam ediyor. Yine bu çalışmaya göre internet kullanan bireylerin internet üzerinden kişisel kullanım amacıyla mal veya hizmet siparişi verme ya da satın alma oranı 2013’te %24,1 iken 2014’te %30,8’e yükselmiş durumda.
İnternete hangi yollardan ulaşıyoruz?
Araştırmaya göre tüm hanelerin %57,2’si genişbant üzerinden, %6’sı dar bant bağlantı ile internete erişiyor.
Sabit genişbant (ADSL, kablo TV altyapısı üzerinden kablolu internet, fiber vb.) üzerinden erişim oranı %37,9 iken mobil genişbant (3G, cep telefonu/akıllı telefon ya da modem üzerinden) erişim oranı ise %37 olarak tespit edilmiş.
Evlerde yer alan internete bağlı araçların sayısı ve genel eğilime bakıldığında internet kullanımında mobil genişbanta doğru bir eğilim olduğu görülüyor.
İnternete bağlı araçların hanelerde bulunma oranı-2014
İnternete bağlı araçlar | Tüm haneler içinde (%) |
---|---|
Cep telefonu (Akıllı telefonlar dahil) | 48,8 |
Taşınabilir bilgisayar (Dizüstü, tablet, netbook vb) | 30,9 |
Masaüstü bilgisayar | 19,1 |
İnternete bağlanabilen TV (Smart TV) | 5,2 |
Oyun konsolu | 1,5 |
Diğer | 0,1 |
Kaynak: TÜİK, Hanehalkı Bilişim Teknolojileri Kullanım Araştırması, 2014
Türkiye’de internet erişiminin vergilendirilmesi
1999 yılında deprem vergisi olarak sadece cep telefonu kullanıcıları için getirilen Özel İletişim Vergisi (Gider Vergileri Kanunu’nun 39. maddesi) sonraki yıllarda kapsamını genişleterek tam bir iletişim vergisi haline dönüştü. Geçici süreyle getirilen vergi kalıcı bir vergi haline dönüştü.
İnternete hangi yoldan ulaşırsak ulaşalım (ister sabit genişbant isterse mobil erişim);
28 Şubat 2009’a kadar erişim bedelinin %15’i oranında vergi öderken 1 Mart 2009’dan bu tarafa da %5’i oranında özel iletişim vergisi ödemekteyiz.
2014 sonu itibariyle toplanması beklenen ÖİV tutarı ise 4 milyar 632 milyon lira. İnternete erişim üzerinden toplam ne kadar ÖİV toplandığına dair kamuoyuna açıklanan bir veri bulunmuyor. Ancak geçmiş yıllar verilerinden hareketle internete erişim üzerinden yıllık 400 milyon lira civarında ÖİV toplandığı tahmin ediliyor.
ABD’de internete erişim vergisi
ABD eski başkanlarından Bill Clinton tarafından imzalanan İnternet Vergisi Özgürlük Yasası nedeniyle (The Internet Tax Freedom Act) Ekim 1998’den beri federal hükümet ve eyaletlerce internete erişim ve internette satış üzerinden vergi mümkün değildi.
Adı geçen Yasa 2001, 2004 ve 2007 ve 2014’te yapılan süre uzatımlarıyla birlikte 1 Kasım 2014’e kadar 16 yıl yürürlükte kaldı.
Geçtiğimiz Aralık ayında ABD Kongresi Yasayı, 2015 yılı mali bütçesinin uygulanmasıyla paralel hale getirerek, 31 Ekim 2015 gün sonuna kadar yeniden uzattı.
Eğer yasa uzatılmamış olsaydı eyaletler vergi koymadaki yaratıcılıklarına bağlı olarak bit vergisi (bit: bilgisayardaki en küçük veri birimi), bant genişliği vergisi, e-posta vergisi, internette satış vergisi gibi vergileri internet kullanıcılarıyla tanıştırmış olacaklardı.
Öte yandan geçtiğimiz hafta ABD’den gelen habere göre partilerüstü biraraya gelen 5 senato üyesi yasanın süreli olmaktan çıkarılıp kalıcı hale gelmesi için bir yasa teklifi hazırladılar.
Ekonominin gelişimi ve inovasyona katkı için internete erişim vergisinin kaldırılması
ABD’de dijital ekonominin gelişimi, inovasyona katkı, girişimciliğin desteklenmesi ve bilgi toplumun yaratılması gibi nedenlerle internete erişimin vergisiz olması, iktidarlar değişse de 1988’den beri devam eden bir politika olmuştur.
Türkiye ise başlangıçta %15 olan internete erişim vergisini yani özel iletişim vergisini Mart 2009’da %5’e indirdi.
2000’li yıllarda yakaladığımız mali disiplinin mimarı olan ve dönemin Maliye Bakanı Kemal Unakıtan, internetteki özel iletişim vergisinin zamanla kademeli olarak kaldırılacağını kamuoyuna açıklamış, benzer içerikteki açıklamalar dönemin Ulaştırma Bakanı Binali Yıldırım’dan da gelmişti.
ABD örneğinden hareketle bu satırların yazarı olarak biz de Türk girişimcilerin ve internet kullanıcılarının limitsiz, vergisiz ve hızlı interneti hakettiği kanısındayız.