Muhasebe Standartlarında Ortak Adım: IFRS ve US-GAAP İçin Ortak “Hasılat” Standardı Yayınlandı.
6 yıl süren planlama, toplantılar, tartışmalar, yuvarlak masa toplantıları, kamudan görüş toplama dönemleri ve çeşitli taslaklardan sonra; ABD Finansal Muhasebe Standartları Kurulu (FASB) ve Uluslararası Muhasebe Standartları Kurulu (IASB) ortak “Hasılat” standardını nihayet yayınladılar.
Yeni standart, şirketlerin hem Amerikan Genel Kabul Görmüş Muhasebe İlkeleri (US-GAAP) hem de Uluslararası Finansal Raporlama Standartları (UFRS) uyarınca hasılatlarını finansal tablolarında nasıl kaydedeceklerini düzenlemektedir. Bu yeni düzenlemenin özellikle telekomünikasyon, yazılım ve gayrimenkul gibi sektörlerde faaliyet gösteren işletmeleri etkileyeceği belirtiliyor.
Temel ilke
ABD Finansal Muhasebe Standartları Kuruluna göre yeni standartın temel ilkesi şirketlerin hasılatlarını “mal ve hizmetlerin müşterilere transferini, şirketin bu değişim karşılığında hakettiğini düşündüğü bedeli (ödemeyi) yansıtacak şekilde parasal ifade ile göstermesi”dir.
Bu standart ayrıca, hasılat hakkında daha geliştirilmiş açıklamalar gerektirecek ve daha önce kapsamlı bir şekilde değinilmeyen işlemler için (örneğin, hizmet geliri ve sözleşme değişiklikleri) rehberlik sağlayacaktır.
Bu yeni Hasılat Standardı Amerikan Genel Kabul Görmüş Muhasebe İlkeleri kapsamında mevcut olan 200’den fazla özel ve/veya sektöre özgü düzenlemelerin yerine geçecek ve Uluslararası Finansal Raporlama Standartlarındaki sınırlı düzenlemeleri güçlendirecektir.
ABD Finansal Muhasebe Standartları Kurulu Başkanı Russell Golden’a göre bu yeni Hasılat Standardı, “finansal raporlama standartlarının en önemli alanlarından birini geliştirme ve yakınsama çabalarımızda bir kilometre taşını temsil etmektedir.”
Uluslararası Finansal Raporlama Standartları Başkanı Hans Hoogervorst ise görüşlerini “Biz, (ABD ile) birlikte bir yandan tamamen yakınsanmış (birleşmiş) bir standarda ulaşmayı başarırken bir yandan da gerek Uluslararası Finansal Raporlama Standartları gerekse de Amerikan Genel Kabul Görmüş Muhasebe İlkeleri kapsamında Hasılat düzenlemesini daha da iyileştirmiş bulunuyoruz.” şeklinde ifade etti.
Yeni Hasılat Standardı Amerikan Genel Kabul Görmüş Muhasebe İlkelerinde “Müşterilerle yapılan sözleşmelerden hasılat” başlığı ile eski düzenlemenin yerine geçecek; Uluslararası Finansal Raporlama Standartlarına ise 15 Numara ile “Müşterilerle yapılan sözleşmelerden hasılat” başlığı ile girecek ve “18-Hasılat” ve “11-İnşaat Sözleşmeleri” standartlarını ve ilgili yorumları yürürlükten kaldıracaktır.
IFRS uygulayanlarda başlangıç 1 Ocak 2017’de (*)
Uluslararası Finansal Raporlama Standartlarını kullanan şirketler 1 Ocak 2017 tarihinde veya sonrasında başlayan raporlama dönemleri için bu yeni hasılat standardını uygulamak zorundadırlar ve erken uygulamaya izin verilmektedir. Ancak, Standardın yürürlüğe girmesi her ülkenin kendi otoritesinin onayını gerektiriyor.
Amerikan Genel Kabul Görmüş Muhasebe İlkelerini kullanan halka açık şirketler, ara raporlama dönemleri de dahil olmak üzere, 15 Aralık 2016 sonrasında başlayan yıllık raporlama dönemleri için standardı uygulamak zorundadırlar.
Halka açık olmayan ABD şirketleri ile kuruluşlar (organizations) ise, ara raporlama dönemleri de dahil olmak üzere, 15 Aralık 2017 sonrasında başlayan yıllık raporlama dönemlerinde bu yeni hasılat standardını uygulamak zorundadırlar.
Hasılat kaydında beş adım
Yeni Hasılat Standardına göre, bir sözleşme uyarınca müşterilerine mal veya hizmet sunan şirketler hasılat kaydı yapabilmek için 5 adımlık bir değerlendirme yapmak zorundadırlar.
- Müşterilerle yapılmış olan sözleşmeleri belirlemek
- Sözleşmedeki ayrı (bağımsız) performans (yerine getirme) yükümlülüklerini belirlemek
- İşlem bedelini belirlemek (kararlaştırmak-hesaplamak)
- İşlem bedelini her bir performans yükümlülükleri itibariyle dağıtmak
- İlgili hasılatı her bir performans yükümlülüğü yerine getirildiğinde kaydetmek
(*) Güncelleme: Standardın zorunlu uygulamasının 1 yıl ertelenmesine ilişkin halen sürmekte olan bir çalışma bulunmaktadır (H.H.G.:25.5.2025)