Kolaylık mı Köstek mi?
İdeal vergi sisteminin temel unsurlarından biri şeffaflık ve öngörülebilirliktir. Bu ilke ile girişimciler yatırım yaptıklarında ne kadar bir vergi yükü ile karşı karşıya kalacaklarını mutlak bir şekilde hesap edebilirler. Diğer bir deyişle İdare oyunun ortasında kuralları değiştirip yeni yükümlülükler getirmemelidir.
Ülkemizdeki uygulamalara baktığımızdaysa bir yandan daha fazla yatırım yapılması için yeni teşvikler getirilirken bir yandan da yatırım ortamının bozulması için gayret gösterilmekte. Bir yatırımcının en büyük beklentisi verilecek teşviklerden ziyade rafine ve öngörülebilir bir hukuk zeminidir. Bu şekilde yatırım ortamını iyileştirerek ülkenin sistematik riski düşürülecek ve dolayısıyla daha az beklenen getiri ile yatırım yapılabilir noktaya ulaşılacaktır.
Bu noktada ülkemizdeki menfi uygulamaları saymakla bitiremeyiz. Ancak mevzuatımıza bu yıl dâhil edilen elektrik üretim lisans harçlarını nasıl olmamalı örneği olarak verebiliriz.
Harçlar Kanunu’na ekli 8 sayılı tarifenin XV. maddesine eklenen ve bir önceki yıl gayrisafi hâsılatları üzerinden %1,5 oranındaki harç, verginin öngörülebilirlik ve şeffaflık ilkesine vurulmuş büyük darbelerden biridir.
Girişimci yatırım kararını verirken böylesine bir harcı öngörmüş değildi. Belki bu harcın varlığından haberdar olsa yatırımın geri dönüş zamanını (IRR) etkilediğinden yatırım kararından vazgeçecekti.
Devlet, elbette ki vergi alma hakkından vazgeçecek değildir. Ancak yürürlük tarihi ile yapılacak basit bir düzenleme ile daha şeffaf ve öngörülebilir bir vergi sistemi oluşturabiliriz.