Güney Kore’nin Kalkınma Hamlesi
Ülkemizin 2023 hedeflerini dikkate aldığımızda hep aklıma 2. Dünya savaşında büyük bir yenilgiye uğrayan ve ekonomisi çöken Japonya ile 1950 yılında Kore Savaşının ekonomisini büyük bir yıkıma uğrattığı Güney Kore gelir. Bunun nedeni ise bizim ulaşmayı hedeflediğimiz ekonomik göstergelere bu ülkelerin yıllar önce ulaşmış olmasıdır.
Güney Kore’de 2016 yılına gelindiğinde, nominal milli hasıla 1,509 trilyon Dolara ulaşarak dünyanın en büyük 11. ekonomisi olmuş ve kişi başına düşen milli gelir ise 29.000 Doları aşmıştır. Ar-Ge Harcamalarının GSYİH içindeki payı ise %4,23 ile neredeyse ülkemizin dört katı seviyesinde bulunmaktadır.
Birçok kişi gibi bende kendi kendime sorarım, neden bizim bir Samsung, Hyundai ve LG gibi tüm dünyada tanınan/satılan ve marka değeri yüksek firmalarımız yok? Ülkemiz Kurtuluş savaşından sonra ne 2. Dünya savaşına ne de başka bir savaşa girmediği halde, 1945 yılında ikinci dünya savaşından yenilgiyle çıkan ve ekonomisi yerle bir olan Japonya’nın bugünkü bu gelişmişlik seviyesine neden ulaşamadı? Hadi Japonya’yı bir kenara bırakalım da Türkiye 1960’lı yıllarda GSYİH ve kişi başına düşen milli gelirde daha iyi seviyede olduğu Güney Kore’nin bugünkü ekonomik gelişmişlik seviyesinin neden gerisinde kaldı?
Bugün dünyanın en büyük ekonomileri sıralamasına baktığımızda ilk sırada ABD yer alırken, bu ülkeyi sırasıyla Çin, Japonya, Almanya, Birleşik Krallık, Fransa, Brezilya ve İtalya takip etmektedir. Güney Kore ise dünyanın en büyük 11. ekonomisi durumundadır. Ülkemiz ise 17. sırada yer almaktadır.
Peki, 1960 yılı sonrasında ülkemiz neyi yapamadı da Güney Kore’den bu kadar geri kaldı? Soruyu diğer açıdan sorarsak, Güney Kore ülkemizden farklı olarak nasıl bir ekonomik kalkınma hamlesi uyguladı ki açık ara bize fark atmış durumda.
1960’lı yıllarda Ülkemiz ile birçok alanda birbirine yakın ekonomik göstergelere sahip olduğu söylenen Güney Kore hakkında fikir sahibi olmak için öncelikle aşağıdaki tablodaki özet bilgilere bir bakalım.
GÜNEY KORE (KORE CUMHURİYETİ) | |
Başkent | Seul (60 km2'lik alanda 10,2 milyonluk nüfusuyla dünyanın en kalabalık şehirlerinden biridir. Çevre nüfusuyla birlikte (20 milyon) Tokyo’dan sonra dünyanın ikinci kalabalık şehridir. |
Dili | Korece |
Para Birimi | Kore Wonu |
GSYİH (Milyon $) | 1.509.632 (2016-IMF tahmin) |
Kişi Başı GSYİH ($) | 29.682 (2016-IMF tahmini) |
Büyüme Oranı (%) | %3,4 (2016-IMF tahmini) |
Nüfus (2016) | 50.503.933 (2016-IMF tahmini) |
Yabancı Nüfus Sayısı | 2015 yılı itibariyle 1,74 milyondur. Yaklaşık 1000 kadar Türk vatandaşı bulunmaktadır. |
Şehirleşme Oranı | Nüfusun yaklaşık %85'i büyük kentlerde yaşamaktadır |
Yüzölçümü (km²) | 99.601 (Kore Yarımadası’nın %45'ini kapsar) |
Komşuları ve Sınırları | Yarımada kuzeyde Rusya ve Çin, batıda Sarı Deniz ve ötesinde Çin, doğuda Doğu Denizi ve ötesinde Japonya ile komşudur. Ülkenin sadece K. Kore ile kara sınırı bulunmaktadır. G. Kore genel olarak dağlık bir ülkedir. |
Yönetim Şekli ve Sistemi | Cumhuriyet-Başkanlık Sistemi (Cumhurbaşkanı 5 yıllık bir dönem için halk tarafından seçilir) |
Milletvekilliği Seçimleri | Genel seçimler dört yılda bir yapılır. Meclisteki sandalye sayısı 300’dür. G. Kore idari olarak 9 bölge ve yedi özel statülü şehirden oluşmaktadır. |
Nüfus Artış Oranı | %0,4 |
Okur Yazar Oranı | %98,1 |
Eğitim Sistemi | İlk iki aşaması zorunlu olan 6+3+3+4 yıl şeklindedir. Zorunlu eğitim 9 yıldır ve parasızdır. Nüfusun %97’si lise mezunudur. |
Üniversite Mezunu Oranı | Nüfusun %80’ni üniversite veya yüksekokul mezunu |
Üniversite Yapısı | Güney Kore’de 400’ün üzerinde üniversite bulunmaktadır. Ülkede yükseköğrenim 7 kategoride eğitim vermektedir. Üniversitede okuyan öğrenci sayısı bakımından ABD’den sonra dünyada 2. sırada yer almaktadır. |
Meslek Liselerinin Durumu | Mesleki eğitimin en üst seviyede verildiği bir ülkedir. 1977-1991 yılları arasında 9 defa meslek olimpiyatlarında birincilik kazanmıştır. |
Yabancı Dil Eğitimi | Her yıl İngilizce öğretimine 15 milyar dolar harcanıyor. İkinci yabancı dil Çince’dir. İngilizce öğrenmek için ABD’de bulunan öğrenci sayısı 100 binin üzerindedir. |
En Popüler Meslek | Öğretmenlik (Matematik öğretmeni yıllık 3 milyon dolar kazanabilmektedir) |
Dini Yapısı | -Nüfusun %31,6’sı Hıristiyan -%24,2’si Budist -%44,2’si belli bir dine mensup değil -135 bin civarında da Müslüman var |
Büyük Firma Ve Markaları | 2017 yılında üç firması (Samsung, Hyundai ve SK Group) Dünyanın en iyi marka sıralamasında ilk 100’e dâhil olmuştur. Güney Kore’nin ilk 500’deki diğer markaları ise şunlardır; Lotte Group, KT, Kia Motors, Korea Electric Power Corporation, Shinhan Financial Group, GS Group, POSCO, Doosan Group, CJ Cheiljedang. |
Bloomberg İnovasyon Endeksi 2017 | 50 Ülke içinde 1. Sıradadır. |
Ar-Ge Harcamalarının GSYİH İçindeki Payı | 2015 yılında %4,23 ile çok yüksek bir seviyededir. Kalkınmanın temel yapı taşı Ar-Ge ve teknolojik ilerleme olmaktadır. |
Başlıca İhracat Kalemleri | Elektronik cihazlar, mobil iletişim cihazları, ekran ve paneller, elektrikli makine ve cihazlar, motorlu kara taşıtları, makine ve mekanik cihazlar, gemiler, mineral yakıtlar ve petrokimya ürünleri, optik alet ve cihazlar, plastikler ve mamulleri, demir ve çelik, organik kimyasallar. |
Kore Savaşı | Kuzey Kore'nin 25 Haziran 1950'de Güney'e saldırmasıyla Kore Savaşı başlamış, SSCB ve Çin Kuzey Kore'nin yanında yer alırken, aralarında Türkiye'nin de bulunduğu 16 devlet BM kararları doğrultusunda Kore Cumhuriyeti’nin yanında yer almıştır. Üç yıl süren savaş 1953'de Panmunjom'da imzalanan Ateşkes Anlaşması’yla sona ermiş ve anlaşma halen yürürlüktedir. Barış Anlaşması imzalanmadığından, Kore Savaşı teknik olarak devam etmektedir. Savaşta 3 milyon Koreli hayatını kaybetmiştir. Ülkemiz de 21.212 askerle katıldığı Kore Savaşında yaklaşık 1.000 şehit vermiştir. |
1960 yılında Türkiye, hem GSYİH olarak, hem de kişi başına gelir seviyesinde Güney Kore’den daha iyi bir durumdayken, ülkemiz askeri darbeler ve siyasi istikrarsızlıklar nedeniyle bugün ekonomik gelişme ve kalkınma açısından maalesef Güney Kore’nin çok gerisinde kalmıştır.
İki ülkenin 1960 yılından sonra aldığı mesafeleri anlayabilmek için aşağıdaki tabloda yer alan 1960 ve 2015 yıllarına ait ekonomik göstergelere bakmak yeterli olacaktır.
Türkiye-Güney Kore Ekonomik Göstergeler Karşılaştırması | ||||
Ekonomik Göstergeler | 1960 | 2015 | ||
Türkiye | Güney Kore | Türkiye | Güney Kore | |
GSYİH (milyon Dolar) | 13.995 | 3.891 | 717.879 | 1.377.873 |
Kişi başına GSYİH (Dolar) | 507 | 155 | 9.125 | 27.221 |
Büyüme (%) | 1,2 (1961) | 4,9 (1961) | 4 | 2,6 |
Mal İhracatı (milyon Dolar) | 320 | 32 | 143.882 | 526.755 |
Mal İthalatı (milyon Dolar) | 468 | 344 | 207.199 | 436.499 |
Cari Hesap Dengesi (milyon Dolar) | -561 (1974) | -310 (1976) | -32.228 | 105.871 |
İhracatın GSYİH içindeki Payı (%) | 2,1 | 3,2 | 28 | 45,9 |
İthalatın GSYİH içindeki Payı (%) | 3,7 | 12,6 | 30,8 | 38,9 |
İleri Teknoloji Ürünlerinin Toplam Mal İhracatı İçindeki Payı (%) | 2 | 18 | 2 | 27 |
Ar-Ge Harcamaları (Milyon Dolar) | 3.920 (2000) | 21.291 (2000) | 14.350 (2014) | 73.720 |
Ar-Ge Harcamalarının GSYİH İçindeki Payı (%) | 0,47 (2000) | 2,8 (2000) | 1 (2014) | 4,23 |
Mal İhracatında Dünya Sıralaması | - | - | 31 | 6 |
Mal İthalatında Dünya Sıralaması | - | - | 21 | 9 |
Hizmet İhracatında Dünya Sıralaması | - | - | 26 | 16 |
Hizmet İthalatında Dünya Sıralaması | - | - | 39 | 11 |
Kaynak: Dünya Bankası, OECD, Dünya Ticaret Örgütü |
Uluslararası kuruluşlar, sivil toplum kuruluşları ve bazı yayın organlarınca oluşturulan küresel endekslerden bazılarında Türkiye ve Güney Kore’nin karşılaştırması ise aşağıdaki tabloda yer almaktadır.
Çeşitli Uluslararası Endekslerde Türkiye ve Güney Kore’nin Sıralamaları | |||
Endeks Adı | Türkiye | Güney Kore | Toplam Ülke Sayısı |
Açık Bütçe Endeksi (2015) | 58 | 19 | 102 |
Bloomberg İnovasyon Endeksi (2017) | 37 | 1 | 50 |
Doğrudan Yabancı Yatırımlar Güven Endeksi (2016) | - | 17 | 25 |
Ekonomik Özgürlük Endeksi (2017) | 60 | 23 | 180 |
İngilizce Yeterlik Endeksi (2016) | 51 | 27 | 72 |
İnsani Gelişim Endeksi (2015) | 72 | 17 | 188 |
İş Yapma Kolaylığı Endeksi (2017) | 69 | 5 | 190 |
İş Yapmak İçin En İyi Ülkeler Endeksi (2017) | 62 | 28 | 139 |
Küresel Finans Merkezleri Endeksi (2016) | 57(İstanbul) | 14 (Seul) 41(Busan) | 87 |
Küresel Rekabetçilik Endeksi (2016) | 55 | 26 | 138 |
PISA Endeksi Bilim Alanı (2015) | 52 | 11 | 72 |
PISA Endeksi Okuma Alanı (2015) | 50 | 7 | 72 |
PISA Endeksi Matematik Alanı (2015) | 49 | 7 | 72 |
Uluslararası Vergi Rekabeti Endeksi (2016) | 10 | 12 | 35 |
Vergi Cazibesi Endeksi (2014) | 67 | 88 | 100 |
Yolsuzluk Algısı Endeksi (2016) | 75 | 52 | 176 |
1960’lardan günümüze muazzam bir kalkınma hamlesini hayata geçiren Güney Kore, Ar-Ge ve teknolojiye yaptığı yatırımlar ile küresel çapta markalar oluşturmayı başarmış bir ülkedir. Brandirectory tarafından hazırlanan dünyanın en iyi 500 markası listesinde 13 adet Güney Kore markası yer almaktadır. Güney Kore 2016 yılında üç firmasını (Samsung, Hyundai, LG), 2017 yılında da üç firmasını (Samsung, Hyundai ve SK Group) ilk 100’e dâhil etmeyi başarmıştır.
Güney Kore’nin ilk 500’deki diğer markaları ise şunlardır; Lotte Group, KT, Kia Motors, Korea Electric Power Corporation, Shinhan Financial Group, GS Group, POSCO, Doosan Group, CJ Cheiljedang.
Güney Kore’nin 1960 sonrası ekonomik kalkınma mucizesini sağlayan ve dünyanın 11. büyük ekonomi olmasına katkı sağlayan etkenlerden biri olduğu söylenen insan kapasitesini yetiştiren “G.Kore Eğitim Sistemi”ne bir sonraki çalışmamızda değineceğiz.