Birleşik Krallık Sınırda Karbon Düzenleme Mekanizmasına giriş
Birleşik Krallık hükümeti tarafından karbon kaçağı riskini azaltmak amacıyla Avrupa Birliğince ortaya konulan Sınırda Karbon Düzenleme Mekanizması’na (SKDM) benzer bir uygulamanın devreye alınmasına yönelik değerlendirmelerin yapıldığını ve Birleşik Krallık Şansölyesince de hükümetin 2024 yılı için vergi ve harcama planlarının açıklandığı ‘‘Sonbahar Bildirisi’’nde konuyla ilgili cevaplarını en kısa sürede yayımlayacaklarını duyurduğunu 27 Kasım 2023 tarihli yazımızda belirtmiştik.
Bu doğrultuda, Birleşik Krallık Ekonomi ve Maliye Bakanlığınca 18 Aralık 2023 tarihinde kurumsal web sayfaları üzerinden yapılan açıklamada, hükümetleri tarafından 2027 yılı itibarıyla Birleşik Krallık Sınırda Karbon Düzenleme Mekanizmasının hayata geçirileceği ilan edilmiştir.
Kaynak: https://www.gov.uk/government/news/new-uk-levy-to-level-carbon-pricing
Söz konusu duyuruda, Birleşik Krallık tarafından net sıfır iklim hedeflerine ulaşmak için endüstriyel karbondan arındırma konusunda Birleşik Krallık Emisyon Ticaret Sistemi (ETS) aracılığıyla karbon fiyatlandırmasının kullanımı da dahil olmak üzere hızlı adımlar atılmasına rağmen ülkelerin farklı düzeylerde karbon fiyatlandırması ve iklim düzenlemelerine sahip olması nedeniyle üretim sonucu oluşan emisyonların bir ülkeden başka bir ülkeye hareketi sonucu oluşan karbon kaçağı riskini azaltmaya yönelik önlemlerin belirlenmesi amacıyla 30 Mart -22 Haziran 2023 tarihleri arasında bir dizi istişarelerde bulunulduğu ve potansiyel politikaların dikkatli bir şekilde gözden geçirilmesi ve olası sonuçların kapsamlı bir şekilde değerlendirilmesi sonucunda Birleşik Krallık SKDM’sinin uygulanmasına karar verildiği ifade edilmiştir.
Bu çerçevede, bu yazımızda anılan Bakanlık tarafından yapılan duyuruda yer verilen açıklamalardan yola çıkarak Birleşik Krallık SKDM’si genel yönleriyle tanıtılmaya çalışılmıştır.
Birleşik Krallık SKDM’si başlangıçta hangi sektörlere uygulanacaktır?
Birleşik Krallık SKDM’si alüminyum, çimento, seramik, gübre, cam, hidrojen, demir ve çelik sektörlerinden Birleşik Krallığa ithal edilen emisyon yoğunluğu en fazla olan bazı sanayi mallarına uygulanacaktır.
Demir, çelik, alüminyum, çimento, gübre ve hidrojen sektörleri Avrupa Birliği SKDM’si ile Birleşik Krallık SKDM’si için ortak iken; Birleşik Krallık SKDM’sinde elektrik sektörünün, Avrupa Birliği SKDM’sinde ise cam ve seramik sektörlerinin olmadığı anlaşılmaktadır.
Birleşik Krallık SKDM’si için hangi emisyon kapsam kategorileri geçerli olacaktır?
Birleşik Krallık SKDM’si, bir kuruluş tarafından sahip olunan veya kontrol edilebilen doğrudan faaliyetlerle ilgili Kapsam 1 emisyonları ile bir kuruluş tarafından satın alınarak kullanılan elektrik, ısı, buhar ve soğutma sonucunda oluşan Kapsam 2 emisyonları ve belirli öncül ürün emisyonlarına uygulanacaktır.
Birleşik Krallık SKDM’sinde Karbon Fiyatlandırması ne olacaktır?
Birleşik Krallık SKDM’sinin uygulanmasında ithal edilen malın sera gazı emisyon yoğunluğu ve menşe ülkede uygulanan karbon fiyatı ile mal Birleşik Krallıkta üretilmiş olsaydı uygulanacak efektif karbon fiyatı arasındaki fark dikkate alınacaktır.
Ayrıca, efektif karbon fiyatının hesaplanmasında üreticilere sağlanan ücretsiz tahsisatlar ile diğer destek mekanizmalarının etkisi de göz önünde bulundurulacaktır.
Kaynak:https://www.gov.uk/government/consultations/addressing-carbon-leakage-risk-to-support-decarbonisation/outcome/factsheet-uk-carbon-border-adjustment-mechanism
Diğer taraftan, mekanizma kapsamında sorumluluk ithal edilen ürünlerin ithalatçısına ait olup emisyon sertifikalarının satın alınması veya ticareti bulunmamaktadır. Bu yönüyle, Avrupa Birliği SKDM’sinden farklılık gösterdiği görülmektedir. Çünkü, Avrupa Birliği SKDM’sinde ithalatçıların yanı sıra dolaylı temsilciler de Yetkilendirilmiş Sınırda Karbon Düzenleme Mekanizması Beyan Sahipleri olabilmektedirler. Ayrıca, Avrupa Birliği SKDM’sinde 1 Ocak 2026'dan itibaren her yıl ithalatçılar veya dolaylı gümrük temsilcileri ithal edilen mallardaki gömülü emisyonlara karşılık gelen sertifikaları satın almak ve teslim etmek zorundadırlar.
Birleşik Krallık SKDM’sinin Birleşik Krallık Emisyon Ticareti Sistemi ile bağlantısı nedir?
Birleşik Krallık Emisyon Ticaret Sistemi (ETS) kapsamında yerli üreticiler tarafından salınan sera gazı emisyonlarına bir fiyat uygulanmaktadır. Birleşik Krallık ETS’si, tahsisatların fiyatının piyasa tarafından belirlendiği bir üst sınır ve ticaret sistemi üzerine çalışmaktadır. Şu anda, Birleşik Krallık ETS’si kapsamındaki sektörler için tahsisatların bir kısmı, maruz kalan sektörlerdeki operatörlere ücretsiz olarak tahsis edilmektedir. Böylelikle, operatörlerin karbon fiyatına maruz kalma riski azaltılmaya çalışılmaktadır.
Ancak, bu yılın Temmuz ayında Birleşik Krallık ETS Kurumu tarafından, Birleşik Krallık'ın net sıfır hedefleri doğrultusunda, sanayi sektörleri için sağlanan mevcut ücretsiz tahsisat seviyelerinin 2026 yılına kadar aynı kalması sağlanmak üzere hükümetten satın alınabilecek ETS tahsisatlarının 2023 ile 2027 yılları arasında %45 oranında azaltılacağı duyurulmuştur.
Ayrıca, anılan Kurum tarafından ücretsiz sağlanan tahsisatların gözden geçirilmesi ve karbon kaçağı riski en yüksek olan sektörler için uygulanan ücretsiz tahsisatların nasıl daha iyi hedeflenebileceğine yönelik istişarelere devam edilmektedir. Nihai olarak, Birleşik Krallık SKDM’sinin ithal ürünlerin Birleşik Krallık üretimi ile karşılaştırılabilir bir karbon fiyatına tabi olmasını sağlamak ve karbon kaçağı riskini azaltmak için ücretsiz tahsisatlar da dahil olmak üzere Birleşik Krallık ETS’si ile uyumlu bir şekilde çalışması amaçlanmaktadır.
Özetle, Birleşik Krallık tarafından sanayilerini karbonsuzlaştırmak için çıkılan yolda küresel emisyonlarda bir azalma sağlamak üzere ülkelerine belirli sektör gruplarından ithal edilen ürünlerden kaynaklı karbon kaçağı riskini azaltmak amacıyla Sınırda Karbon Düzenleme Mekanizmasının hayata geçirilmek istendiği ve ürünlerin kesin listesi de dahil olmak üzere mekanizmaya ilişkin bir çok ayrıntının 2024 yılında istişareye konu edileceği anlaşılmaktadır. Bu noktada, konuyla ilgili gelişmelerin tüm paydaşlar tarafından takip edilmesinin önem taşıdığı değerlendirilmektedir.
(1) https://www.gov.uk/government/news/new-uk-levy-to-level-carbon-pricing
(2) https://www.gov.uk/government/consultations/addressing-carbon-leakage-risk-to-support-decarbonisation/outcome/factsheet-uk-carbon-border-adjustment-mechanism
