Fiber Ağlarla Örmek Anayurdu Dört Baştan
Behçet Kemal Çağlar ve Faruk Nafiz Çamlıbel’in sözlerini yazdığı Cemal Reşit Rey’in bestelediği Cumhuriyetimizin 10. Yıl Marşının
“Başta bütün dünyanın saydığı Başkumandan;
Demir ağlarla ördük Anayurdu dört baştan.”
dizeleri bize ulusal çabamızı ve gururumuzu hatırlatır.
Cumhuriyetimizin 100. yılı hedeflerinden biri olan “HER YERDEN HERKESE GENİŞBANT” hedefi ise ana yurdu fiber ağlarla örmek anlamına geliyor. Ve sonuçta fiber ağlarla örülecek yurdumuzun her köşesinde halkımızın bilişime erişimi de yine millet olarak gururumuz olacak.
Genişbantın yaygınlaşmasının ne gibi yararları var?
Genişbant internete ister sabit hatlar üzerinden ister mobil hatlar üzerinden ulaşılsın ihtiyaç duyulan en ekonomik altyapı fiber optik ağ yatırımlarıdır.
Konuyla ilgili Ulusal Genişbant Stratejisi ve Eylem Planı’nda (2017-2020) yer alan bazı verilere bakalım: Dünya Bankasının ekonomisi düşük ve orta gelir grubunda sayılan ülkeler arasında 2000- 2006 yılları arasında yaptığı çalışmanın sonucunda genişbant penetrasyonunda %10’luk bir artışın GSYH’de %1,38’lik bir artışa neden olduğu görülmüştür.
Aynı çalışma yüksek gelir grubunda yer alan ülkeler için tekrarlandığında genişbant penetrasyon oranında %10’luk bir artış GSYH’de %1,21 artışa neden olmaktadır.
Keza GSM İşletmecileri Birliği (GSMA) için hazırlanan bir raporda, bazı ülkeler için nüfusun %10’luk kısmının 2G hizmetlerinden 3G hizmetlerine geçiş yapmasının GSYH’ye olan etkisinin %0,15, mobil veri kullanımının iki katına çıkmasının GSYH’ye etkisi de %0,5 olarak bulunmuştur (GSMA vd, 2012).
Fiber internetli (genişbantlı) öğrenciler üniversiteye girişte daha başarılı
Cumhuriyetimizin kuruluş yıllarında gelişmiş Batıyı yakalamak için yola çıktığımızda eğitimdeki temel hedeflerden biri okuryazar oranını en üst seviyeye çıkarmaktı. Hiçbir ailede okuryazar olmayan kişi kalmaması o zamanın hedefiydi.
Bugünün ve geleceğin dünyasında da hedefimizin genişbanta erişmeyen hiçbir hanenin ve bireyin kalmaması ve internet okuryazarlığının artırılması olması gerektiği kanısındayım.
Genişbant internete ister sabit hatlar üzerinden ister mobil telefonlar, tablet veya bilgisayarlar üzerinden ulaşılsın bireylere sağladığı fayda konusunda ABD’de yapılan bir araştırmanın sonucunu paylaşmak istiyorum.(1)
ABD’nde yapılan bir araştırmaya göre evlerinde genişbant internet erişimi olan öğrenciler üniversiteye girişte daha başarılıdır.
Araştırma SAT sınavına giren öğrenciler üzerinde 1999-2007 yılları arasında yapılmış. Posta kodundan hareketle öğrencinin yaşadığı bölgede geniş bant olup olmadığı internet servis sağlayıcısı firmalardan tespit edilmiş. Sonra da bu bölgelerde yaşayan gençlerin sınav sonuçları değerlendirilmiş ve sonuçta süper hızlı interneti olan öğrencilerin SAT sınavlarında daha başarılı oldukları sonucuna ulaşılmış. Genişbantın öğrencilere sağladığı imkanlar şöyle tespit edilmiş:
- Öğrenciler üniversiteler hakkında geniş çaplı bilgi sahibi oldular,
- Bölümler ve meslekler hakkında bilgi sahibi oldular
- Ders ve konu anlatımlarını video olarak izlediler,
- Yine videolar ile koçluk, doğru tercih, öğrenme ve çalışma teknikleri hakkında bilgi sahibi oldular,
- Ve testlere katılabildiler.
Türkiye’de ve OECD ülkelerinde mevcut genişbant durumu
Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu tarafından yayımlanan 2017/III Pazar Verilerine göre genişbant internet abone sayısı şöyledir:
Toplam 67,9 milyon genişbant internet abonesi olup bunun 56,5 milyonu mobil genişbant, 11,4 milyonu da sabit genişbant abonelerden oluşmaktadır.
Sabit genişbant abonelerin 8,3 milyonu xDSL, 2,2 milyonu fiber, 804 bini kablo internet abonesidir.
OECD genelinde ağırlıklı ortalama penetrasyon oranı xDSL için %12,9, kablo için %9,8 ve fiber için %6,4 seviyesinde gerçekleşmiştir.
Türkiye’de ise sabit genişbant internet penetrasyonunun xDSL için %9,7, kablo için %0,9 ve fiber için %2,4 seviyesi ile OECD ortalamasının altında olduğu görülmektedir.
Aralık 2017 itibariyle Türkiye’de nüfusa göre sabit genişbant penetrasyon oranı %14,4 iken OECD ortalaması %30,1’dir. Mobil genişbant penetrasyon oranı Türkiye’de %70,8 iken OECD ortalaması %99,3’dür.
Türkiye’nin ana altyapı sağlayıcısı Türk Telekom’un 2017 yılının üçüncü çeyreği itibarıyla 245.820 km fiber altyapısı bulunmaktadır. Bunun yaklaşık 123.011 km’si omurga, kalan kısmı erişim amaçlı kullanılmaktadır.
Alternatif işletmecilerin toplam fiber uzunluğu 65.394 km’dir.
AB’nin genişbant hedefi nedir?
AB Komisyonunun “Avrupa 2020 Strateji” belgesinde, 10 yıl içerisinde genişbant yatırımları ve genişbant erişilebilirliğinin AB’nin büyüme stratejisinin önemli bir temel taşı olduğu görülmektedir. Bu nedenle, 2020 hedeflerinin 7 ayağından birini “Hızlı Genişbant ve Ultra Hızlı Genişbant (Fast and Ultrafast) İnternet Erişim Teknolojileri”nin kullanımının yaygınlaştırılması oluşturmaktadır. Buna göre;
- 2020 yılına kadar AB’deki hanelerin %50’sine 100 Mbit/sn ve üzerinde hızlarda internet erişimi sağlanması,
- 2020 yılına kadar vatandaşların tamamına asgari 30 Mbit/sn hızında internet hizmeti verilmesi
hedeflenmiştir.
Ayrıca, 14 Eylül 2016 tarihinde Avrupa Komisyonu tarafından kabul edilen “Avrupa Gigabit Toplumu için Bağlanabirlik” isimli strateji belgesinde 3 stratejik amaçtan bir tanesi de 2025 yılına kadar Avrupa’daki tüm hanelere en az 100 Mbit/sn hız sunan erişimi sağlamaktır.
Ulusal Genişbant Stratejisi ve Eylem Planı (2017-2020)
Geride bıraktığımız Aralık ayı içinde Ulaştırma, Haberleşme ve Denizcilik Bakanı Ahmet Arslan tarafından kamuoyuna duyurulan Ulusal Genişbant Stratejisi ve Eylem Planı (2017-2020) işte bu hedefin gerçekleştirilmesi için önemli bir araç durumunda.
2017’nin bitimine iki hafta kala açıklanan 2017-2020 Stratejisinin sektördeki vergilere ilişkin hedeflerinin bir kısmına ilişkin olarak, Doküman yayımlanmadan önce, 7061 sayılı Kanunla Kasım 2017 itibariyle düzenlemeler yapıldığını görmekteyiz.
Planın “9.Vergi ve Mali Yükümlülüklerin Azaltılması” başlıklı bölümünde “İnternet kullanımında geçerli olan %5 ÖİV oranının diğer elektronik haberleşme hizmetleri için de öncelikli olarak %5'e indirilmesi, hem sektördeki büyümenin önünü açacak hem de fiber altyapı yatırımları ve fiber şebekeler üzerinden sağlanan sabit, mobil ve internet hizmetleri artacaktır.” Ancak 7061 sayılı Kanunla yapılan düzenleme ile internetteki %5’lik ÖİV oranı %7,5 çıkarılırken diğer elektronik haberleşme hizmetlerinde %25 veya %15 olan oranlar %7,5’a indirildi.
Bütçesel nedenlerle şimdilik tüm hizmetlerde %7,5’luk oranda buluşulması durumunu, 2020 sonuna kadar %5’lik eski oranda buluşulacağı şeklinde algılamak istiyoruz.
11. Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Şurası kapsamında hazırlanan Genişbant ve İnternet Raporu’ndaki genişbant ve internete ilişkin 2023 yılına ait aşağıdaki hedeflerin dikkate alındığı Ulusal Genişbant Stratejisi ve Eylem Planındaki (2017-2020) ortak hedefler ise şunlar:
| HEDEFLER | 2020 | 2023 |
| Sabit Genişbant Abone Yoğunluğu (%)* | 20 | 30 |
| Mobil Genişbant Abone Yoğunluğu (%)* | 80 | 100 |
| İnternet Kullanım Oranı (%)** | 70 | 80 |
| Fiber İnternet Abone Sayısı (milyon) | 5 | 10 |
| En az 100 Mbit/sn Hızda Genişbant Erişim Sağlanabilecek Hane Oranı (%)*** | 50 | 100 |
| En az 1 Gbit/sn Hızda Genişbant Erişim Sağlanabilecek Hane Oranı (%) | - | 20 |
| * Sabit genişbant abone sayısının nüfusa oranı | ||
| ** TÜİK, 2016, Hanehalkı Bilişim Teknolojileri Kullanım Araştırması kapsamında 16-74 yaş aralığındaki gruba internet kullanım durumları için anketle yöneltilen sorulara verilen cevapların bu gruptaki nüfusa oranı. | ||
| *** BTK, En az 100 Mbit/sn hız verilebilecek ve kurulu olan erişilen hane (homepass) sayıları işletmecilerden temin edimiş ve belli varsayımlar altında hesaplanan toplam erişilen hane sayısının toplam hane sayısına oranı. (Aralık 2016) | ||
Özetle belirtmek gerekirse önümüzdeki 5 yıl boyunca anayurdun fiber ağlarla örüleceği bir dönem bizi bekliyor.
Tüm bu yatırımların etkin bir şekilde kullanılabilmesi için başta e-devlet uygulamaları olmak üzere tüm kamu kurumlarına, üniversitelere, özel sektöre ve sivil toplum örgütlerine yeni içerikler ve uygulamalar geliştirmek gibi ciddi bir sorumluluk düşüyor.
Yenilikçiliği, yaratıcılığı, etkililiği ve verimliliği artırıcı, vatandaşlar ve kurumlar açısından başta zaman ve para olmak üzere maliyetleri düşürücü uygulamaların eşzamanlı olarak geliştirilmesine şiddetle ihtiyaç duyuluyor.
(1) Dettling, Lisa J., Sarena F. Goodman, and Jonathan Smith (2015). “Every Little Bit Counts: The Impact of High-speed Internet on the Transition to College,” Finance and Economics Discussion Series 2015-108. Washington: Board of Governors of the Federal Reserve System, http://dx.doi.org/10.17016/FEDS.2015.108.